Deze cliënt zit nog steeds in mijn hoofd

Op D!scura verschijnt wekelijks een column over professionaliteit in de gezondheidszorg. Verschillende schrijvers leveren een persoonlijke bijdrage.
Sinds 2018 vragen wij hen een column te schrijven over een thema dat wij hen opgegeven hebben.

Het thema verandert elke 1 à 2 maanden en zodoende bieden we de lezer opinies over een thema vanuit verschillende invalshoeken en achtergronden.
Om het actuele thema kracht bij te zetten, publiceert D!scura ook een interview met een professional of ervaringsdeskundige. Het actuele thema is; 'Mijn grootste fout'. We spraken Ariëtte van Reekum.                   

                     Ariëtte van Reekum, lid raad van bestuur GGZ Breburg,                                                                 vertrouwt nu meer op intuïtie

          ‘Deze cliënt zit nog steeds in mijn hoofd’

Ariëtte van Reekum, psychiater en lid raad van bestuur van GGZ Breburg in Brabant, heeft een open inborst. Niet te beroerd om een fout toe te geven. Toch zit ze soms in een spagaat: een organisatie heeft een structuur en cultuur nodig om open te zijn over fouten en ervan te leren. Maar na een uitzending van Zembla is ze naar de buitenwereld voorzichtiger. ‘Het publiek en de pers eisen openheid, maar de nuance is vaak ver te zoeken. Dat maakt de zorgprofessional kopschuw.’

‘We evalueren elke suïcide’, zegt Ariëtte. ‘Wat was onze rol? Hebben we de situatie wel goed ingeschat? Zijn we nalatig geweest? We willen binnen GGZ Breburg leren van onze fouten. Maar we hebben ook een vervelende ervaring gehad met Zembla over de zelfdoding van een cliënt. Dat was in onze ogen geen integere journalistiek. Een verkeerde inschatting maken is iets anders dan nalatig zijn, maar dit soort subtiele verschillen verdwijnen vaak als de pers met een vermeende fout aan de haal gaat. Veel mensen geloven bestuurders sowieso niet meer, die zien hen als bobo’s, als de elite. De maatschappij eist – in veel gevallen terecht – openheid, maar tegelijkertijd kun je al veroordeeld zijn door de media nog voor een tuchtrechter je zaak heeft beoordeeld. En op social media ontbreekt vaak elke nuance. Dit helpt de transparantie niet, bestuurders en professionals worden voorzichtiger. Die vragen zich af: welk doel dient het als ik dit naar buiten breng?’

Wat gemist?
Heeft Ariëtte zelf een voorbeeld waar het misging? ‘Ik werd gebeld door een cliënt, een psychotische jonge vrouw. Ik heb met haar onderhandeld, geprobeerd haar naar mijn behandelkamer te krijgen. Dat lukte me niet. Later op de dag vertelde de huisarts dat ze zich tegen een boom had gereden. Ze had het niet overleefd. Hier heb ik lang last van gehad, deze patiënt zit nog steeds in mijn hoofd. Had ik wat gemist? Had ik het anders aan moeten pakken? Ik heb daarna ook een cliënt gehad die zo nu en dan suïcidaal was en een reis wilde maken naar een ver land, Colombia of zo. Op basis van die eerdere ervaring had ik defensief kunnen reageren. Ik heb haar toch laten gaan. Dit was niet zonder risico, maar het pakte goed uit. Ze was dankbaar dat ze de reis had kunnen maken, het had haar geholpen, onze behandelrelatie was daarna sterker dan ooit. Maar zo genuanceerd kan het dus liggen. Die vrouw had in dat verre land ook in de fout kunnen gaan, maar soms moet je vertrouwen op je gevoel.’

Intuïtie
Dat ‘vertrouwen op je gevoel’ heeft Ariëtte ook als bestuurder na enkele ‘foute keuzes’ steeds beter geleerd. Enkele malen sprak ze met een sollicitant en was het gevoel niet goed. De sollicitant kreeg toch de baan. Later moest ze toegeven dat dit niet de juiste persoon op de juiste plek was. Ariëtte: ‘Deze foute keuzes bij het aannemen van mensen hebben me geleerd meer te vertrouwen op mijn intuïtie.’

Integriteit
‘Een mens is niet perfect en maakt fouten’, zegt Ariëtte van Reekum die nu acht jaar lid is van de raad van bestuur van GGZ Breburg. ‘Binnen een organisatie is het maken van fouten een kans om te leren en om de zorg voor je cliënten te verbeteren. Als bestuurder heb je de taak om bij te dragen aan een verbetercultuur waarin dit leren van fouten op een goede en structurele manier geregeld is. Met de transparantie naar het publieke domein ligt het ingewikkelder. Als je als organisatie écht nalatig bent geweest, moet je met de billen bloot. Geen twijfel. En ook als het minder duidelijk is, zegt mijn gevoel al gauw: ga ermee naar buiten, stel je kwetsbaar op. Maar de realiteit is dat hier niet altijd op een goede manier mee wordt omgegaan. Ik ben daardoor wel behoedzamer geworden. Toch geloof ik dat integriteit het uiteindelijk wint.’

Dit interview is op verzoek van Van Der Hoef & Partners / D!scura uitgewerkt door Ben Tekstschrijver, tekstschrijver gespecialiseerd in de zorg. 

• Tweet