De DSM-5 is een belangrijk classificatiesysteem in de psychiatrie. Van Der Hoef & Partners sprak vanwege het 10-jarig bestaan van de DSM-5 met Gerco Blok, bestuurder en psychiater bij Emergis, en vroeg hem wat de DSM-5 volgens hem precies is en welke rol dit classificatiesysteem speelt binnen zijn organisatie?

De DSM-5 is de vijfde editie van de DSM, een classificatiesysteem voor psychische stoornissen dat wordt gebruikt door professionals in de geestelijke gezondheidszorg en biedt criteria en beschrijvingen van verschillende mentale aandoeningen. De DSM-5 volgde 10 jaar geleden de DSM-4 op en speelt een cruciale rol in de diagnostiek van psychische stoornissen.

Gerco zegt daar over “Het biedt een gemeenschappelijke taal en een gestandaardiseerde set criteria waarmee clinici psychiatrische stoornissen kunnen identificeren en classificeren. Het helpt professionals om symptomen te categoriseren en te begrijpen, wat belangrijk is voor het bepalen van de juiste behandeling en het bevorderen van effectieve communicatie tussen clinici.” Samen stellen we vast dat de DSM-5 vooral is bedoeld om de communicatie tussen professionals wereldwijd te vergemakkelijken. Ook speelt de DSM-5 een rol bij onderzoek binnen de psychiatrie zodat onderzoekers als het ware dezelfde taal spreken. Maar steeds vaker speelt de DSM een rol buiten de professionele setting. Ook cliënten zelf zijn met hulp van internet in staat een “diagnose” te stellen. En kloppen wanneer ze zich somber of angstig voelen aan bij de zorgverlening.

“Het probleem is dat we elke zorgvraag ook proberen met een zorg-antwoord op te lossen; zo is ons systeem op dit moment ingericht maar dat zorgt voor het enorme aanbod aan zorg en de nog veel grotere vraag naar zorg, met als logisch gevolg dan ook lange wachtlijsten.”

Gerco is dan ook samen met zijn collega’s voorstander van een meer holistische kijk op de doelgroep van de ggz. Eén van de voordelen volgens hem van de meer holistische benadering, is dat het een dieper inzicht geeft in de complexiteit van psychische stoornissen. Het stelt clinici in staat om een bredere kijk te hebben op de factoren die van invloed zijn op het ontstaan en beloop van psychische problemen. Maar de belangrijkste reden is dat de cliënt met een zorgvraag ook ontzettend geholpen kan worden met een nuttige dagbesteding, een verbeterd en fijn sociaal netwerk of een gezonde relatie met zijn partner, en dat de cliënt juist hiervan opknapt. En dat precies zo iemand niet meer in de reguliere GGZ-zorg terecht komt maar juist daarbuiten beter kan worden geholpen dan met bijvoorbeeld medicatie en therapieën. “En daarmee bedoel ik niet te bagatelliseren dat er cliënten zijn die juist wel gebaat zijn bij een behandeling in een instelling als de onze.” Zegt Gerco, zelf Arts en Psychiater, “Ik besef me dat er altijd een groep zal blijven bestaan die nu juist daarmee het meeste is geholpen, neem nu bijvoorbeeld iemand met een manie of een psychose. “

De DSM-5 streeft naar een meer geïntegreerde benadering van psychische stoornissen. Dit betekent dat clinici nu meer aandacht besteden aan het begrijpen van de unieke ervaringen en het functioneren van een individu, in plaats van zich uitsluitend te richten op het afvinken van symptoomcriteria. Dit helpt bij het ontwikkelen van een meer persoonsgerichte behandeling die rekening houdt met de specifieke behoeften, sterke punten en uitdagingen van de persoon.

“Bovendien kan de meer holistische benadering leiden tot betere behandelresultaten. Door rekening te houden met de bredere context en het functioneren van een persoon, kunnen behandelingen worden aangepast aan de specifieke behoeften en kunnen meer gepaste interventies worden ingezet. Op die manier staat de cliënt meer centraal.” Daarnaast stellen we samen vast dat de manier waarop de zorgverzekeraar het classificatie systeem heeft omarmt en ook een grote rol speelt bij het declarabel zijn van de gegeven zorg rond een bepaalde diagnose, niet goed is. Het Zorgprestatiemodel grijpt daar al op in. Maar het beginsel om ziekte te financieren is eigenlijk al een verkeerde prikkel; er zit binnen het huidige systeem een verdienmodel in ziekte in plaats van gezondheid. De vraag is of je niet naar een systeem zou moeten waar het stimuleren van gezondheid veel meer voorop staat. Daar hangt zelfredzaamheid ook mee samen. “We hebben namelijk geen tekort aan psychiaters of psychologen in Nederland, we hebben een verdelingsprobleem.” stelt Gerco. Mede daarom spreken ze na een strategische koerswijziging binnen Emergis liever niet meer over psychiatrie of GGZ-zorg maar juist over mentale gezondheid (ook in lijn met positieve gezondheid). Ze doen dat onder het motto; Een goede mentale gezondheid is van iedereen. “Wij gaan voor een gezonde samenleving waarin iedereen welkom is en mee kan doen. Bij ons staat de mens centraal en niet de diagnose. Het versterken van de mentale kracht van mensen, gezinnen, gemeenschappen en Zeeland als geheel staat voorop. We werken als Emergis hierin samen met iedereen die hier een bijdrage aan kan leveren.”

Auteur: Olivier van Abbe namens D!scura / Van Der Hoef & Partners

• Tweet