Doorgestoken (zorg)kaart

Weet u het nog? Toen de CQ-index werd afgeschaft in de ouderenzorg – of beter gezegd: bevroren in afwachting van een nieuw instrument om de kwaliteit van zorg te meten – ging er een zucht van verlichting door zorgbestuurlijk Nederland.

Geen wonder. Het was een bureaucratisch gedrocht, een vorm van nutteloze werkverschaffing die menige zorgaanbieder een knallende hoofdpijn bezorgde. Over de zorg zijn cliëntenorganisaties, zorgbestuurders, professionals, zorgkantoren en de Inspectie voor de Gezondheidszorg het vaak oneens, maar hierin vonden ze elkaar: de CQ-index was een gebrekkig instrument om kwaliteit te meten in de ouderenzorg. De verzamelde gegevens ‘geven onvoldoende houvast en zijn niet zinvol’, aldus de betrokken partijen. Bovendien is het gebruik van de CQ-index administratief (te) belastend. 

De thuiszorg en de wijkverpleging moeten het trouwens nog steeds doen met de CQ-index. Alleen voor de verpleegzorg vervalt de verplichting totdat het kwaliteitskader Verpleegzorg is vastgesteld. Daarin wordt ook een ‘uniform en gevalideerd meetinstrument voor het meten van cliëntervaringen’ opgenomen. De reviewsite Zorgkaart Nederland staat op de nominatie om uitgeroepen te worden tot dat nieuwe kwaliteitssysteem in de care. NPCF en Actiz zijn in de aanloop daartoe vorig jaar heel toevallig al begonnen met de doorontwikkeling van de website, onder meer met het toevoegen van keuzefilters en keuzehulpen. Het is, kortom, heel goed mogelijk dat cijfers op Zorgkaart Nederland de kwaliteit van zorg in ons land gaan uitdrukken.

En dat wordt geen hoofdpijndossier, wat ik u brom, maar een migrainemonster. Een grote studie onder bijna 52000 deelnemers wees namelijk uit dat dokters die doen wat hun patiënten willen hogere klanttevredenheidsscores krijgen. Een chirurg die onder de naam Sceptical Scalpel blogt, legde dit al kort maar krachtig uit. En een nog recenter onderzoek laat zien dat huisartsen in Engeland die minder vaak antibiotica voorschrijven slechter scoren op het gebied van patiënttevredenheid. Een ‘u vraagt, wij draaien’-mentaliteit leidt dus tot topreviews. Ik hoef u niet uit te leggen wat een perverse incentive hiermee wordt gecreëerd.

Bovendien is Zorgkaart Nederland nogal fraudegevoelig. Beoordelingen worden niet getoetst. En wie er nu precies allemaal belangen hebben bij de site wordt steeds ondoorzichtiger. Zorgkaart Nederland is een oorspronkelijk initiatief van uitgeverij Springer Media. Al snel volgde een partnership met Zilveren Kruis Achmea en patiëntenfederatie NPCF. Inmiddels zijn er veel partnerschappen gesloten, maar nergens in de lijst staat een medische beroepsvereniging. Wel doen brancheorganisatie Actiz, veel patiëntenverenigingen en commerciële marktonderzoekers(!) mee. Om met dermatoloog Kees-Peter de Roos te spreken, (hij schreef in Medisch Contact een kritisch artikel over Zorgkaart Nederland): het is een site die eventuele fraude wel érg gemakkelijk faciliteert. En wat te denken van die commerciële pakketten vanaf 99 euro per jaar die Zorgkaart Nederland aanbiedt, waarmee ze zorginstellingen en artsen stimuleert zichzelf te promoten? 

Die CQ-index is een administratief onding, maar tenminste wel een wetenschappelijk gevalideerd administratief onding. Toch blijft minister Schippers roepen dat Zorgkaart Nederland net zo betrouwbaar is als de CQ-index. Wel wat spijtig dat ze die uitspraak tot nu toe niet heeft kunnen onderbouwen. Wat gaat de toekomst brengen? Sterkte, zorgbestuurders. 

Bovenstaande foto is gemaakt door Marcel Braam, braamfotografie.nl. Copyright Marcel Braam fotografie.  

• Tweet