De Holenman

‘De Holenman’ van Amsterdam-Noord werd hij door het politiebureau Waddenweg genoemd. Op aanvraag van de GG&GD bezocht ik hem in een bosje tussen twee uitvalswegen van de snelweg. Volgens de politie woonde hij er al een jaar of drie. Hij was niemand tot last geweest, maar men had ontdekt dat de Holenman er in voorgaande jaren tientallen kuilen had gegraven. Eén van de wijkagenten was tijdens een inspectie van het talud in een van de afgedekte gaten gevallen.

Bij het betreden van het bos stuitte ik op een bouwsel, opgetrokken uit zwart landbouwplastic. Een mooie, gewelfde, van takken gevlochten tunnel, waar je slechts in gebukte houding doorheen kon lopen, gaf toegang tot ‘the compound’. Uit het dak stak een schoorsteenpijp, gemaakt van op elkaar gestapelde emmers Remia fritessaus.

Ik maakte mijn aanwezigheid op luide toon kenbaar, zoals het een geoefend Outreach Worker betaamt. De bewoner was niet thuis.
In het bouwwerk hing een penetrante rooklucht. Het onderkomen was volgestouwd met allerlei straatvuil, rottend fruit, lege pakken yoghurt. Er stonden talloze open gevouwen parasols tegen elkaar, waar overheen het landbouwplastic was gespannen. Hier woonde een moderne Robinson Crusoe, onder de rook van Amsterdam.

Bij het verlaten van de wildernis liep ik de man tegen het lijf. Hij zag zwart van het roet en zijn grijze haren stonden recht overeind. Hij ontstak in woede. ‘Ik weet door wie je gestuurd bent! Krenknagel, poetsgluiper, wenskrocht! Maak dat je wegkomt! Je hoort bij de vijand, fascist!’.
Ik deed nog een schamele poging met hem in gesprek te komen. ‘Ik ga mijn messen halen!’, brulde hij en hij stoof woest het woud in. Ik koos het hazenpad.

Tot enige rede heb ik hem nooit kunnen bewegen. Het Stadsdeelkantoor had laten weten dat er een einde moest komen aan deze alternatieve woonvorm. De man had door het uitgraven van het talud de uitvalswegen ondergraven. Het asfalt was daardoor gaan golven en bij een heftige regenbui zou het asfalt weldra gaan breken. Hij werd vanwege het gevaar dat hij veroorzaakt had gedwongen in een psychiatrische kliniek opgenomen. Het lukte mij niet een alternatief te bedenken.

Bij mijn bezoeken zag ik een aimabele, lieve man. Hij was geen schim meer van de man die ik eerder ontmoette. Door het medicijngebruik waren zijn vechtlust en survival-instincten vervangen voor totale apathie.

Soms belde de kliniek met de mededeling dat de patiënt was weggelopen. Dan fietste ik naar Noord, want ik wist dat zijn talud lonkte en zorgde ervoor dat hij weer werd opgenomen.

Ik zie weer veel mensen doelloos op straat rondlopen en kommervol verblijven. Natuurlijk bied ik regelmatig mijn diensten aan, maar een kliklijn of de politie bellen, nee, daar kun je mij nooit meer op betrappen. We geven nu huizen, geld en liefde weg. Dat helpt.

Tijdens een van mijn laatste bezoeken aan de kliniek keek hij mij doordringend aan en lispelde mij de volgende empathische woorden toe: ‘Ik reken het je niet aan Rokus’.

Ik heb er nachtenlang van wakker gelegen. Uit schaamte en wroeging.

• Tweet