Een nieuw kabinet, een nieuwe GGZ?

Er is een nieuw kabinet in de maak, dus bij uitstek de tijd om suggesties te doen voor een nieuwe inrichting van de GGZ. Zorgverzekeraars zijn hierin zeker geïnteresseerd aangezien ze verlies lijden. In het bekende jargon: kwaliteitsverbetering kan worden gecombineerd met een efficiëntieslag. 

Een toekomstvisie: Gezinszorgcentra

De eerstelijnswerkers werken samen in kleine regionale gezinszorgcentra. GGZ-hulp wordt verleend door het sociale wijkteam; dit richt zich op de sociale aspecten van de problematiek en deze werkers kunnen niet alleen een goed gesprek voeren maar ook in technische zin helpen bij budgetteren en bij een zoektocht in het woud van uitkeringen en bij sollicitaties. Huisarts en klinisch psycholoog zien vanuit een holistische aanpak samen de patiënten die zich in het centrum melden. Het generalistische basis GGZ-team is, om het werkbaar te houden, niet groter dan acht personen in een regio van tot drie à vier huisartspraktijken en is verdeeld over de disciplines: klinisch psycholoog psychotherapeut die samen met de huisarts het inloopspreekuur verzorgt, GZ-psycholoog en pohGGZ deze laatste onder aansturing van de psycholoog. Het specialistische GGZ-team bevindt zich eveneens in de regio en bestaat uit vakspecialisten en vaktherapeuten, heeft behalve met de basis GGZ-teams goede relaties met ziekenhuizen, crisisdienst en klinieken. Het budget voor beide teams wordt samengesteld op basis van onder meer epidemiologisch onderzoek naar psychische aandoeningen en psychiatrische ziekten algemeen en specifiek voor deze regio en uitgekeerd door de gemeente. Iedereen staat dus op de loonlijst van de gemeente waarin ze werken! De professionals behandelen zieke mensen, dat zijn mensen bij wie de klachten werk, relaties en hobby’s ernstig belemmeren. Als de ziekte wijkt bestaat de mogelijkheid in de basis GGZ nog tot 12 consulten door te behandelen. Of dit gebeurt wordt bepaald op basis van de lijdensdruk van de patiënt en niet op basis van een DSM-classificatie of een vragenlijstje. De DSM wordt zowel voor de basis als voor de specialistische zorg afgeschaft en dit alleen al bespaart miljoenen per jaar die nu aan de Amerikaanse producenten moeten worden afgedragen.

Verwijzing naar de specialistische GGZ gebeurt op basis van persoonlijk contact en bekendheid. De intake in een specialistisch centrum gebeurt door de discipline die hoog en breed is opgeleid, dus zowel psychotherapeutisch, psychodiagnostisch, psychopathologisch en farmacologisch. Dit verschilt radicaal van hoe het nu gaat; vaak wordt de opleideling aan de poort gezet met alle narigheid van dien. De behandeling gebeurt specialistisch breed gericht op de symptomatologie, de persoonlijkheid en de context in al zijn variëteiten en niet op een afdeling samengesteld op basis van alleen classificaties volgens de DSM gekoppeld aan een protocol. Voor de psychodiagnostiek zijn 5 contacturen beschikbaar en voor de behandeling nog 25. Daarna volgt een wachttijd van een jaar. Uitzonderingen zijn mogelijk maar de kwaliteit van de op de persoon toegespitste behandeling voorkomt wat we niet zien: patiënten doorlopen het ene protocol na het andere zonder afdoende resultaat. Zowel in de generalistische basis GGZ als in de specialistische GGZ wordt geen verplicht eigen risico gehanteerd, een extra drempel is niet nodig voor de psychische hulp die nu op betere inhoudelijke gronden wordt vormgegeven. Uitzonderingen op de 30 consulten per twee jaar worden gemaakt op basis van het oordeel (second opinion) door een hoofdbehandelaar, een klinisch psycholoog of psychiater-psychotherapeut van een naburig team. Deze uitzondering kan betrekking hebben op meer consulten dan de 30 in hetzelfde jaar en op de voortgang van de behandeling na dit eerste behandeljaar. Dit onderzoek richt zich met name op de vraag of er nog sprake is van ziekte in de zin van verstoring van de adaptatie aan werk, relaties en andere activiteiten in combinatie met significante lijdensdruk. De geneigdheid tot ongelukkig voelen als gevolg van levensthema’s tot pathologie te verheffen, afhankelijk te worden van de veelheid van hulp die wordt aangeboden, gepsychologiseerd te raken en actieve probleemoplossing uit handen te geven kan hier door een second opinion worden opgespoord en gecoupeerd. In een wachtjaar kan de patiënt overigens zijn eigen autonomie opnieuw verwerven en dit voorkomt afhankelijkheid en psychologisering van de problematiek. Te veel patiënten beleven een consult in de week op den duur als prettig en dan wordt het onderdeel van hun leven, maar geen zorg meer voor ziekte of behandeling van een probleem met lijdensdruk. Voor persoonlijkheidsontwikkeling kan worden verwezen naar een netwerk van particuliere psychotherapeuten en coaches buiten de vergoede zorg van de GGZ. Het bedrijfsleven kan hier vaak een verantwoordelijkheid nemen voor hun werknemers. De markt kan hiervoor een verzekering in het leven roepen, maar de overheid participeert hierin niet. 

Met dit eenvoudige voorstel zijn alle partijen verlost van de mislukte DBC’s, van de producten in de generalistische basis ggz die tot extra kosten leiden en van alle andere kosten en tijdverslindende, mislukte procedures om de transparantie te realiseren en kosten te beheersen. De bureaucratie wordt nu eens gesloopt en niet de hulpverlening. De achterdocht bij beleidsmakers en verzekeraars ten opzichte van hulpverleners kan in dit traject worden bestreden. De inhoud en de kwaliteit liggen in handen van de professionals en hun organisaties en daarop wordt – anders dan nu – vertrouwd door politici, beleidsmakers en verzekeraars. De voorstellen die hier zijn gedaan werken alleen als totaalpakket. De 30 zittingen in de specialistische ggz zijn alleen zinvol en haalbaar als de klinisch psycholoog ook samen met de huisarts het uiterst preventieve werk aan de poort holistisch doet.  

• Tweet