Exclusieve elitezorg

De nieuwste trend in de gezondheidszorg is participatory healthcare: de patiënt als partner. Door de patiënt de regie te geven over zijn eigen behandeling, moet de zorg beter en democratischer worden. Maar is dat eigenlijk wel haalbaar?

Het Radboudumc experimenteert met technologische snufjes die de patiënt een zekere autonomie geven en tegelijkertijd de kwaliteit van zorg meetbaar verbeteren. Daarin is de patiënt niet langer meer het lijdend voorwerp in het behandelingstraject, maar een actieve partner die zelf aan de touwtjes trekt. Tegenlicht maakte er een interessante documentaire over.

Op de afdeling REshape & Innovatie van het Radboudumc worden onder leiding van Lucien Engelen allerlei eHealth-technologieën ontwikkeld. Een van de uitvindingen van REshape is FaceTalk. Met deze software kan een beveiligde videoverbinding worden gelegd tussen patiënt en arts of tussen zorgverleners onderling. Het schisisteam in het Radboudumc maakt er al volop gebruik van om controles bij kinderen met schisis uit te voeren. REshape wil de patiënt uitrusten met apps en apparaten om je eigen data mee te verzamelen en uit te lezen. Om mensen daarbij te helpen, is het Radboudumc begonnen met Hereismydata. Dit online platform is bedoeld om alle gegevens te verzamelen, inzichtelijk te maken en patiënten de kans te geven om die data zelf te beheren.

Niet iedereen zal die rol op zich kunnen of willen nemen. Het kunnen omgaan met die apps en data, het maken van weloverwogen beslissingen over gezondheid en ziekte, vereist bepaalde cognitieve vaardigheden, gezondheidsvaardigheden, motivatie en inzet. Nederland telt anderhalf miljoen laaggeletterden. Hoe gaan die hun eigen data beheren? Vallen die dan buiten de boot? 

Geld is een andere factor. Een moeder in de bijstand met drie kinderen zal zich geen dure iPad kunnen veroorloven. Krijgen we straks exclusieve elitezorg voor hoogopgeleide, mondige zorgconsumenten? Nu al waarschuwen wetenschappers als prof. dr. Jan de Maeseneer, hoogleraar huisartsgeneeskunde, voor sociale onrechtvaardigheid in de zorg. Als de patiënt de regie over de eigen zorg krijgt, mag extra ondersteuning voor maatschappelijk kwetsbare groepen niet ontbreken.

Ziekenhuizen zijn nog lang niet klaar voor de cultuuromslag die Lucien Engelen wil bewerkstelligen. Die moet in alle gelederen draagvlak krijgen: van telefoniste tot chirurg. Dat is ook in het Radboudumc nog geen realiteit. Daarnaast speelt er een financieel probleem. Participatory healthcare staat op gespannen voet met de productie die een ziekenhuis moet draaien om financieel overeind te blijven. Als de patiënt zelf mag bepalen welke zorg hij wil, dan zou dat wel eens kunnen leiden tot minder invasieve zorg, minder diagnostiek, minder screening en dus minder opbrengsten. Welk ziekenhuis durft die keuze te maken? 

• Tweet