Archief 2018
E-health wordt slim en krijgt menselijke trekjes
17 januari 2019
E-health kennen we in de psychische zorg vooral van allerlei appjes en interactieve websites. Maar de combinatie van informatietechnologie, kunstmatige intelligentie en robots biedt allerlei mogelijkheden om de zorg radicaal te verbeteren. Op te lossen vraagstukken zijn: hulpvragen komen te laat, schrikbarend lange wachttijden gooien daar nog een schepje bovenop. Nog steeds krijgt een groep mensen om wat voor reden dan ook helemaal geen hulp. En we zien geen progressie in de epidemiologische kerncijfers, zoals de incidentie en prevalentie van psychische stoornissen. Alles wat de oplossing van deze problemen dichterbij brengt moeten we omarmen.
Lees meer >>
Experiment Arkin en Zilveren Kruis:
minder registreren, meer werkplezier
14 december 2018
Over de contracten die Arkin, GGZ-instelling in Amsterdam, heeft afgesloten met financiers en zorgverzekeraars is bestuurslid Dick Veluwenkamp ‘best tevreden’. Maar aan een mooi contract heb je niets als je niet genoeg mensen hebt om de afgesproken behandelingen uit te voeren. Zorgverleners voelen zich steeds meer administrateurs en haken af. Op 1 januari 2019 start binnen Arkin een experiment dat de regelgekte terug moet dringen. Met als uitkomst: meer tijd voor cliënten, meer werkplezier voor behandelaars.
Lees meer >>
Regelruimte
13 december 2018
In 1991 was ik in Kiev. De stad zat in een transitiefase – de schraalheid van het Sovjet-communisme was nog zichtbaar en voelbaar op straat. De prachtige oude gebouwen die het Sovjet tijdperk hadden overleefd, stonden al jaren in de steigers. In de restaurants was overdaad - met name dáár waar de voormalige Sovjet-bobo’s zich niet geneerden om hun, op dubieuze wijze verkregen dollars, te gebruiken om de tafels van henzelf en hun vrienden te vullen met een beschamende hoeveelheid luxe eten.
Lees meer >>
Column door prof. dr. Willem Wisselink:
De slechtste chirurg van
Nederland
6 december 2018
Wat een nachtmerrie. Je staat levensgroot op de voorpagina van de New York Times als de slechtste hartchirurg van de stad. Het overkwam dokter Richard Dal Col, een hardwerkende collega met, althans tot op die bewuste dag, een prima reputatie. Zo’n dokter die gewoon probeerde al zijn patiënten te helpen: of ze nou rijk waren, arm, fit of juist doodziek. All comers. En inderdaad, Dal Col was niet picky en behandelde veel hele moeilijke ‘gevallen’. En dan gaat het wel eens mis. De chirurg die in de krant als beste was komen bovendrijven, had daarentegen alleen de fitste en dus laag-risico patiënten geopereerd. Immers, de beste resultaten in de chirurgie worden behaald bij mensen die de operatie nauwelijks (of helemaal niet!) nodig hebben.
Lees meer >>
De vierde roman van Kafka
29 november 2018
Kafka schreef drie romans (Het Slot, Het Proces en Amerika). Ze lijken sterk op elkaar met hun sombere wereldbeeld en de afstandelijke lichte humor. Wie bijvoorbeeld ‘Het slot’ van Franz Kafka leest, krijgt al snel het beangstigende gevoel in een wereld te leven waar voor hem of haar geen plaats is, een dystopie. In de roman vertoeft landmeter K. in een dorp en wil toestemming om daar te blijven, maar heeft daarvoor de toestemming nodig van de heren in het slot. Via een doolhof aan regels en bureaucratische maatregelen bereikt hij nooit wat hij wil en als de toestemming uiteindelijk toch komt, is K. al bezweken en sterft. En je kunt je voorstellen hoe het is als Kafka beschrijft hoe de juridische wereld functioneert en hoe het mensen vergaat die hun recht willen halen. Zijn drie romans gaan over mensen die moeten vechten met een afgrijselijke bureaucratie om te krijgen wat ze willen hebben, maar het lukt niet. Het wordt al maar ingewikkelder. Door de ongeremde regelzucht heeft onze zorg ook Kafkaëske trekjes gekregen met wachtlijsten, toename van allerlei aspecten van het dagelijkse leven die als ziekte beschouwd worden, vragenlijsten, protocollen en handtekeningen.
Lees meer >>
Een verslaving aan controle
22 november 2018
‘Een administratief beroep? Denk eens aan de zorg’. Psychiater Menno Oosterhoff schreef vorig jaar onder deze titel een blog op Medisch Contact. Bijtende spot, die de frustratie van zorgverleners over bureaucratie en regelgekte onverbloemd weergeeft. Onder het stuk stond een reactie van een kinderarts. Zij was inmiddels gepensioneerd, maar is nog steeds bevriend met een kinderverpleegkundige die onlangs tegen haar verzuchtte: ‘Ik heb tegenwoordig vaker een muis in mijn handen dan een kind.’
Lees meer >>
Vacature voor een ontregelende tante
15 november 2018
Met minder regels ga je het bureaucratische monster in de zorg niet verslaan. Met andere regels is die kans veel groter. Regels kunnen het leven in een complexe samenleving wat behapbaarder en daarmee overzichtelijker maken, maar het omgekeerde kan ook. Roep ‘paarse krokodil’ en iedereen weet waar het over gaat: de moeder die wordt gedwongen een formulier in te vullen – dat zijn de regels – en later nog eens terug moet komen om de paarse krokodil te mogen meenemen die op grijpafstand in de hoek staat van de regeltjesman.
Lees meer >>
Het nut van regels
8 november 2018
Niets is zo kenmerkend voor menselijk gedrag als het stellen van regels en ernaar te streven dat anderen zich daaraan houden. Met regels schep je een context voor het gedrag van anderen – je begrenst variatie. En zo gewenst kun je met regels andere mensen effectief manipuleren, macht uitoefenen. Daarom zijn er weer regels nodig om dat een beetje in toom te houden, et cetera.
Lees meer >>
Regelgekte
1 november 2018
Ooit, toen ik nog hoofd was van een aantal teams die zich bezighielden met hulpverlening aan dak- en thuisloze cliënten met complexe problematiek, hamerde ik er bij teamleden op om toch vooral de DBC-codes waaronder zij hun werkzaamheden weg konden schrijven, uit hun hoofd te leren. Zo kregen we het voor elkaar om een dag lang met een cliënt boodschappen te doen, een kop koffie te drinken, naar het Rijksmuseum te gaan, samen te lunchen en als klap op de vuurpijl Artis met een bezoek te vereren. En dat terwijl de zorgverzekeraar slechts 45 minuten per week vergoedde. We schreven die dag gewoon onder vijf verschillende codes weg. Daarbij overschreden mijn bemoeizorgers wekelijks ruimschoots de broodnodige 29 contacten (we werkten gewoon harder dan ieder ander), waardoor ik maandelijks opgetogen bij de directeur kon aanschuiven. Want we hadden weer overproductie en dus winst gemaakt.
Lees meer >>
Zorgt de gemeente goed voor onze
jeugd?
18 oktober 2018
De jeugdzorg werd sinds 2015 definitief gemeentezorg, de wetgever had gesproken. Een kleine 100.000 handtekeningen tegen dit voornemen mochten niet baten en alle jobstijdingen over het onvermogen van gemeenten ten spijt, de krachten van professionals en ambtenaren moesten worden gebundeld en tegenstellingen leken te worden overbrugd. In plaats van het aloude financieringsonderdak bij de zorgverzekeraars en het daarmee sterk verbonden biomedisch model, denken in termen van ziekte, stoornis, DSM-etiket en – in ons breintijdperk – een overdreven aandacht voor de neurobiologie, lagen er nu ook kansen om de problematiek van kinderen, jeugdigen en jongeren veel meer in haar sociale en psychologische kern te begrijpen.
Lees meer >>
Een lange, koude winter voor de
jeugdzorg
11 oktober 2018
De uitgaven voor de jeugdzorg rijzen de pan uit. ‘Er moet meer geld bij’, roepen jeugdzorgmedewerkers. Vorige maand nog voerden ze actie in Den Haag om de werkdruk en de administratieve rompslomp in de jeugdzorg te verlagen. Volgens hen moet minister Hugo de Jonge van VWS extra geld uittrekken voor de jeugdzorg. Die geeft geen krimp, want ‘geld is het probleem niet’, zegt hij. De Jonge ziet meer in het verruimen van de aanbestedingsregels waar gemeenten mee te maken hebben. Wie daarna toch nog problemen blijft houden, mag zich bij de minister melden.
Lees meer >>
Gastvrije jeugdzorg
4 oktober 2018
Wat gun jij een jeugdige binnen de jeugdzorg? Een jeugdzorgbestuurder nam afscheid en stelde deze vraag tijdens de receptie. We kregen een minuut nadenktijd. Ik dacht meteen: iemand die dichtbij een kind of jongere staat. Die vertrouwd voelt. Oprecht nieuwsgierig is. Waar je je bij thuis voelt. Naar onze antwoorden vroeg de bestuurder niet. Wel liet ze aansluitend de bestuursvoorzitter van een Nederlandse keten van vergader- en congreslocaties, Luc van Bussel, vertellen over hospitality. ‘Als ik aan studenten Hospitality Management vraag wat dat is, heeft niemand een eenduidig antwoord’, verbaasde hij zich. ‘Allemaal hebben ze dus voor een opleiding gekozen, waarvan ze eigenlijk niet weten wat het precies inhoudt. En dat moet anders.’
Lees meer >>
Ff eten halen
27 september 2018
De eerste keer dat mijn dochter van veertien zei dat ze nog ff eten moest halen raakte ik in de war: hè, hoezo? Hier in huis deed IK toch de boodschappen? En welke puber biedt nu spontaan hulp aan? Toen ik doorvroeg, bleek het om chips en cola te gaan voor die avond, als ze met een paar vriendinnen ging chillen in het nieuwe tuinhuisje van haar bff - best friend forever. Oké, duidelijk, weer wat bijgeleerd. Wel jammer van die boodschappen.
Lees meer >>
Kind te zijn
20 september 2018
De schoolarts die je af en toe onderzocht en die zei dat je op je hand moest blazen en dan tot je verbazing je broek naar beneden trok om te controleren of je ballen wel ingedaald waren. Lange tijd wist ik niet anders dan dat over de jeugdzorg en ik ging ervan uit dat het altijd zo was gebleven. De jeugdzorg breidde zich echter geruisloos uit, nestelde zich in allerlei onderdelen van de zorg en had eigenlijk geen eigen voordeur, tenminste niet een die ik goed kende. Sinds twee jaar geleden de jeugdzorg gedecentraliseerd werd en elke dag voor- en tegenstanders van deze verandering hun mening erover ventileerden, zijn we in korte tijd deskundigen geworden. We weten inmiddels alles over het falen van de jeugdzorg en hebben bovendien een mening.
Lees meer >>
Kinderen in gevaar door fake fietsers,
fluisterbrommers en
yuppen-canta’s.
13 september 2018
Kunnen onze kinderen nog wel veilig op de fiets naar school? Ben benieuwd naar úw ervaringen maar ik voel me niet meer safe op de hoofdstedelijke fietspaden. De geringste uitwijking of onoplettendheid en je hebt een luid scheldende e-biker in je nek. Éven anticiperend in de rem knijpen of voor mijn part een bescheiden belletje, het is er niet meer bij. Liefst rijden ze op een fiets waar je op het eerste gezicht niets aan ziet: de accu’s kundig in het frame verscholen. Met een arrogante grijns op het gezicht en opvallend vaak zwaar van lijf spoeden ze zich geluidloos over onze fietspaden, niets en niemand ontziend. Hé kale, kijk ‘s uit! En dat terwijl ik toch de illusie had aardig door te rijden op mijn 7-speed Cortina.
Lees meer >>
Ze werden geslagen en ik deed niets
5 september 2018
Eigenlijk heb ik het wel geweten. Als Mark me zijn verhaal vertelt, kan ik niet anders dan bedenken dat ik het eigenlijk wel heb geweten. Niet alles natuurlijk, maar toch. Ik had iets moeten doen. Mark is net zo oud als mijn oudste zoon, nu twintig. Zijn broertje is twee jaar jonger en daarmee net zo oud als mijn dochter. Ik ken ze alle twee al vanaf hun geboorte, ze zijn de kinderen van goede bekenden. Onze kinderen konden goed met elkaar overweg en speelden graag met elkaar. Omdat ze een paar dorpen verderop woonden, bleven ze vaak een paar nachten slapen. De vriendschap onder de kinderen is gebleven en de jongens komen nog steeds bij ons over de vloer. Bijzonder waardevol.
Lees meer >>
Hoe meer data, hoe minder solidariteit
30 augustus 2018
Het klinkt als een ouderwets woord, solidariteit, en dat is het ook. Tegenwoordig viert de empathie hoogtij, en dat betekent dat we alleen op individuele basis meevoelen met mensen. Niet voor niets krijgen campagnes om geld voor specifieke ziekten in te zamelen, steeds vaker letterlijk een persoonlijk gezicht – denk bijvoorbeeld aan de succesvolle ‘Ik ben inmiddels overleden’-campagne van ALS.
Lees meer >>
Laten we onze solidariteit koesteren
23 augustus 2018
Praten met Ziggy Klazes over solidariteit is praten over solidariteit op macro- en microniveau. Over solidariteit in de wereld, in de maatschappij, in de zorg, en in onze houding op straat. De journalist, columnist, dagvoorzitter, maar vooral raadslid voor Groen Links in Haarlem is blij dat de samenleving in Nederland nog steeds is gestoeld op solidariteit. ‘Laten we dit alsjeblieft koesteren!’
Lees meer >>
Depressie
20 augustus 2018
Menzis schudde de ggz op door aan te kondigen dat ze de vergoeding van de behandeling van depressie afhankelijk wil maken van het resultaat. Op het eerste gezicht niet zo’n gek idee in onze resultaatgerichte cultuur. Nader beschouwd zitten hieraan teveel haken en ogen om dit plan, vanuit de professional gezien, serieus te nemen.
Lees meer >>
Solidariteit
16 augustus 2018
Als je de pech hebt gehad dat je omwille van allerlei psychische problemen aan de verkeerde kant van de drempel terecht gekomen bent, dan treft het noodlot je gradueel harder dan iemand die een waardeloze collega of liefdesverdriet moet overwinnen. De weg terug naar een normaal leven ziet er dan langer en hobbeliger uit.
Lees meer >>
Solidariteit afdwingen
9 augustus 2018
Met een van mijn kinderen sjouw ik eens per jaar door de straten met een collectebus. Eigenlijk vind ík het best irritant als een collectant onder etenstijd aanbelt en we keukenlades moeten afspeuren en tassen omkieperen op zoek naar kleingeld, terwijl de hond zich schor blaft en ons avondeten verpietert. Het zijn ook altijd bekenden, dus niks geven durf ik niet. Toch maken ook wij ons dus schuldig aan collecteren. Omdat ik hoop dat de kinderen daardoor leren iets waardevols te doen voor de maatschappij. En zelf voel ik me dan even Een Goed Burger.
Lees meer >>
Selectieve solidariteit: eigen belang
eerst
2 augustus 2018
Solidariteit zit ingebakken in de financiering van ons zorgstelsel. Een kwart van het zorgbudget wordt besteed aan slechts 1% van de verzekerden, zo'n 175.000 mensen. In Nederland doen we daar niet moeilijk over. Maar de solidariteit heeft zijn grenzen. In veel opzichten zijn we zeer verzuild, op ons eigen belang gericht, en kijken we niet zo ver naar voren. Bovendien is de solidariteit heel selectief. Het richt zich hoofdzakelijk op somatische aandoeningen. Ook wanneer de behandelvooruitzichten niet gunstig zijn en het aantal patiënten heel gering, schreeuwen we zo nodig moord en brand over de gebrekkige financiering. En iedereen is bereid er meer geld voor uit te trekken. Tenzij het Zorginstituut de boot afhoudt.
Lees meer >>
Depressie? ‘Get a fuckin’ life’
26 juli 2018
De kinderartsen hebben zichzelf weggecijferd. De 125-jarige Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) wil zich niet langer opstellen als vakbond, maar als pleitbezorger van het kind, zei ze laatst op het jaarcongres. Prinses Laurentien, ook aanwezig, voegde daaraan toe: ‘Niet alleen als pleitbezorger, maar ook als bondgenoot van het kind.’ Het ontroerde me, die uitspraak. Het deed me denken aan uitspraak van de Amerikaanse cardioloog Lisa Rosenbaum. Zij schreef in 2015 het artikel ‘The Paternalism Preference — Choosing Unshared Decision Making’ in het New England Journal of Medicine (NEJM). Daarin schrijft ze dat een arts pas dokter wordt als die de patiënt de hand reikt: kom maar, vertrouw me, ik zal je helpen.
Lees meer >>
Solidariteit, we doen net alsof.
19 juli 2018
Onlangs wandelde ik met een vriend een paar dagen door Berlijn (een heerlijke stad, maar daar wil ik het nu niet over hebben). Er wordt hard gewerkt om de stad steeds mooier te krijgen. Overal waar we waren, werd er aan de huizen gewerkt, en vaak was de stoep overkapt om de voetgangers te beschermen tegen vallend puin. Ik ben bijgelovig (ik schoor me ook nooit voor een voetbalwedstrijd) en loop altijd met gevaar voor eigen leven langs die overkappingen. Mijn vriend die zelf geen psychiater is, vond dit toch nogal vreemd, maar zo zei hij: ‘Ik ben solidair’ en hij volgde me.
Lees meer >>
Onderling verbonden pilaren
12 juli 2018
Ik ben oud genoeg om me te herinneren hoe ik midden jaren ’80 een foldertje van de verboden vakbond Solidarność in handen kreeg. Dat was in een propvolle stadsbus in Wrocław in West-Polen. Een paar jaar later was ik er weer. Toen ging ik met mijn gastvrouw mee naar de stembus. Voor het eerst in haar toch al zestigjarige leven zou haar stem er toe doen. Op dat moment nam ik me als meisje van begin twintig voor in Nederland geen stembusgang te missen. Welke partij mijn stem krijgt, varieert. Solidariteit met mensen die het om wat voor reden dan ook minder getroffen hebben, blijft mijn uitgangspunt. Dat heb ik van huis uit meegekregen
Lees meer >>
Over betrokkenheid en solidariteit
5 juli 2018
Plaats van handeling: het terras van een Nijmeegs café dat vaker in de prijzen viel vanwege de uitgebreide collectie bieren op fust en fles. Het is een van die zwoele avonden in de meimaand die ons na afloop van het werk uitgeput, uitgedroogd en super dorstig (dus enigszins zwak en weinig standvastig) niet direct naar huis maar even naar de kroeg dirigeert. Niet ver genoeg van ons af zit een dertiger; half lang haar, sleets T-shirt, korte rafelige spijkerbroek (ook gaten in het resterende deel van de stof boven de knie), snor, voet op knie, en de doorlooptijd voor zijn Westmalle Tripel als voor zijn Marlboro Rood lijken parallel en snel te verlopen. De rookwolk in deze hitte voelt als bijna verstikkend en het lijkt hem niet op te vallen dat de wind voor ons precies verkeerd staat. Hij gooit de peuk, als deze klein genoeg is op grond, soms krijgt deze een trap na van zijn schoenzool. Ik schat zijn gewicht in op een BMI net onder de 35. De ober lijkt ‘hé’ te heten.
Lees meer >>
Belastingadviseur uit roeping
28 juni 2018
Dát hoor je maar zelden toch? Waterbouwkundige, autodealer, strafpleiter, ook zij claimen het niet. Nee, geroepen worden lijkt voorbehouden aan dokters en priesters. En terroristen natuurlijk. Immers, we voelen aan ons water dat hier sprake moet zijn van serieuze opoffering. Van afzien. Zuiver altruïsme. Het gaat niet om zómaar zielen maar om gunstelingen, uitverkorenen, secuur geselecteerd voor weldaden jegens de menselijkheid. En wie is de roeper? God zelf? Zijn zoon, hun personeel? Zomaar een stem? Vanuit hart, darm of nier?
Lees meer >>
Stigma’s rond psychiatrische patiënt
bestrijden
28 juni 2018
‘Roeping? Dan wil ik het graag hebben over destigmatiseren van de psychiatrische patiënt’, zegt Roxanne Vernimmen, voorzitter van de raad van bestuur van GZZ-instelling Altrecht. ‘Vanaf 1992 heb ik me hiervoor ingezet. Dat is voor mij een diepe drijfveer, een roeping. Al voel ik me soms ook een roepende in de woestijn. Ook als psychiater heb ik geleerd vooroordelen opzij te zetten. Als je aansluit bij de droom van de patiënt, is vaak meer mogelijk dan je denkt.’
Lees meer >>
De risico’s van een roeping
21 juni 2018
“Als je goed voor jezelf zorgt, kun je ook goed voor je kindje zorgen”, zei de kraamverzorgende elf jaar geleden tegen mij. Ik was bevallen van de eerste en dacht: Makkelijk praten. Opeens was alles anders. Met die borstvoeding, badjes, temperaturen, verschonen, de gigantische berg was ineens en de hond die ook nog uit moest, was het op zijn minst gezegd zoeken naar tijd voor mezelf, alleen al voor iets gewoons als douchen. Het verantwoordelijkheidsgevoel maakte dat ik de hele dag (en nacht) onzeker was of mijn baby het warm genoeg had (of te warm?), genoeg dronk (teveel?) en sliep (te lang?).
Lees meer >>
Wat wil je later worden?
14 juni 2018
Wat wil je later worden? Toen ik tien jaar oud was leek schrijver me een mooi beroep, op mijn twaalfde wilde ik archeologie studeren, op mijn vijftiende leek dat leraar geschiedenis het beste bij me zou passen en toen ik op een dag uiteindelijk een vervolgopleiding moest kiezen was er geen echte keus meer. Ik had tijdens het middelbaar onderwijs wat jaren verloren aan het onderzoek naar de raadselen van het leven die op school niet aan bod kwamen en ik zou na voltooiing daarom eerst de militaire dienst in moeten, maar kon uitstel daarvan krijgen als ik geneeskunde of theologie ging studeren. Dus koos ik er voor om geen theologie te studeren, omdat ik me daartoe niet geroepen voelde.
Lees meer >>
Vergeet roeping, volg je hart
7 juni 2018
Ik heb moeite met het begrip ‘roeping’ Misschien heeft dat te maken met het feit dat het hier gaat om een religieus leenbegrip en ik niet veel op heb met religie. Misschien heeft het ook te maken met het feit dat een roeping suggereert dat er geen keuze meer is. Dat er iets is dat alle vrije wil en vrije keuze overstijgt, een pad dat door onwereldse interventie voor je is uitgestippeld en dat je maar te volgen hebt. Ik wantrouw alles dat een vrije keuze in de weg staat.
Lees meer >>
Drama
7 juni 2018
De vraag of werken in de zorg een roeping is legt mijns inziens direct de splijting in de zorg bloot. Er is namelijk een somatische gezondheidszorg en een geestelijke gezondheidszorg. In de somatische gezondheidszorg is het mooi om arts of verpleegkundige te zijn. Dat geeft status en bewondering. Misschien zelfs wel een romantisch beeld. Zo’n beeld van Florence Nightingale met haar kaarsje aan het bed van de zieke (het beeld waarnaar Aliëtte Jonker in haar column over Roeping ook al verwees). Want Florence had daadwerkelijk een roeping gehad. Ik bedoel: zij had de stem van God gehoord die haar riep om zich te gaan inzetten voor de zieken. In de geestelijke gezondheidszorg lijkt iets anders aan de hand te zijn. Maar daarover verderop meer…
Lees meer >>
Roeping
31 mei 2018
-Stop maar. Wat een flauw verhaal! Dat was de reactie van het hoofd van de sollicitatiecommissie, terwijl ik drukdoende was een verhaal te houden over mijn onvolledige kinderjaren. Ik wilde heel graag voor dat GGZ Jeugdteam werken. -Hier gaan we je niet voor aannemen, maar ik heb wel iets anders voor je. Aldus kwam ik als sociaal-psychiatrisch verpleegkundige te werken in een klein Daklozen Team in Amsterdam. Na een zwangerschaps-vervanging in de Schilderswijk van Den Haag wilde ik maar één ding. Werken in het Mekka van de Sociale Psychiatrie: Amsterdam.
Lees meer >>
Roeping in de zorg,
een zegen of een last?
24 mei 2018
Roeping is het idee en het gevoel dat je een zinvolle taak aan het volbrengen bent. Dat je iets doet wat er vanuit je (levens)overtuiging echt toe doet! Het waarderen van en sturen op roeping door de leiding in de zorg is het laatste decennium volgens mij sterk afgenomen en vervangen door een toenemende nadruk op de economische en productiematige aspecten van de zorg. Dit roept bij mij de vraag op: Is roeping vandaag de dag in de gezondheid nu juist een zegen of een last?
Lees meer >>
De zorg: geen roeping, maar universele heroïne
17 mei 2018
In het boek ‘Dokter worden’, een essaybundel van Arko Oderwald en drie andere auteurs (2005), staat: ‘Laten we elkaar niets wijsmaken over naastenliefde, hulpverlening is een benigne vorm van machtsuitoefening. Daarom is het zo leuk. Universele heroïne!’ Kijk, daar kun je wat mee. Zo’n uitspraak getuigt van intelligentie, zelfspot, nuchterheid en eerlijkheid.
Lees meer >>
Volg je hart - met verstand
9 mei 2018
Je hart volgen, doen wat je hart je ingeeft, met hart en ziel je werk doen. Uitdrukkingen die suggereren dat je, door je hart voorop te zetten, de dingen doet waar je de meeste voldoening van hebt en het meeste plezier uithaalt. En dat ís vaak ook zo. Maar er zit een addertje onder het gras, en niet zo’n kleintje ook. Want wie zijn hart volgt, vindt het vaak lastig om grenzen te trekken. En dat kan ten koste gaan van je geestelijke en fysieke gezondheid.
Lees meer >>
Creëer waarde, geen producten
3 mei 2018
Wie vroeger in de zorg ging werken motiveerde de keuze vaak als een roeping. Het geloof diende als een belangrijke inspiratiebron. Zo doen we het nu meestal niet meer. Intrinsieke motivatie en bevlogenheid staan nu centraal. Plezier in het werk wordt belangrijk gevonden, en dat telt in het bijzonder in de zorg. Missie is een modern woord voor roeping, en beide woorden zijn onmiskenbaar van katholieke herkomst.
Lees meer >>
Vertrouwen is een verraderlijk begrip
26 april 2018
In ‘De moord op Commendatore’ van Haruki Marukami zegt Menshiki tegen de hoofdpersoon:’…Deze man is te vertrouwen. Deze man zal mijn manier van kijken en manier van denken zonder meer op een natuurlijke manier accepteren. Hoe vreemd en hoe krom mijn manier van kijken en manier van denken ook mogen zijn’. Ik moest aan deze zin denken, toen Premier Mark Rutte zijn onvoorwaardelijke steun uitspraak aan Halbe Zijlstra, nadat hij in opspraak was geraakt, omdat hij had gelogen over een ontmoeting met Poetin en bovendien wat hij uit een geheime bron had gehoord ook nog verkeerd interpreteerde.
Lees meer >>
Wantrouwen in de zorg.
Het komt allemaal door
Trump en Batman
19 april 2018
Don’t trust anyone, ever! Presidentszoon Donald Trump Junior vertelde onlangs openhartig over de vroege lessen van zijn vader die de tip vervolgde met: dear son, do you trust me? Yes of course I trust you, you’re my Dad! De 4-jarige Junior keek op met verwachtingsvolle ogen om vervolgens afgeserveerd te worden met: Wrong answer boy, what did I just tell you? You’re a loser!
Lees meer >>
Een rolkoffertje vol vertrouwen
12 april 2018
Een koude donderdag, eind januari 2015. Ik ging de drempel van het Hengelose ziekenhuis over met mijn rode rolkoffertje. Om er de volgende dag te worden geopereerd door een team van drie chirurgen. Ze zouden er samen een dikke werkdag over doen, zoveel was duidelijk. En aan het einde van de rit zou ik borsten van mijn eigen buikvet en -huid hebben. Want door een erfelijke belasting – ik ben drager van het BRCA1-gen – leek dit na anderhalf jaar twijfelen de verstandigste optie. Ik bespaar u de complicaties, maar mijn ligduur verdubbelde van vijf naar tien dagen en twee maanden later volgde nog een huidcorrigerende operatie.
Lees meer >>
Regelgekte zet alle seinen op rood
12 april 2018
‘Een psychiater die bij ons vijf dagen in de week werkt, besteedt twee dagen aan bureaucratie’, zegt Elsbeth de Ruijter, bestuursvoorzitter van GGZ inGeest. ‘De passie in de zorg slaat dood op controle en regelgekte. Op wantrouwen. Alle seinen staan op rood, we moeten meer gaan sturen op vertrouwen.’ ‘Van de 7 miljard euro gaat in onze sector 1 miljard naar bureaucratie,’ zegt Elsbeth. ‘De administratiedruk kost geld en energie en gaat ten koste van de zorg aan cliënten. Werkdruk en ziekteverzuim nemen toe. Er is niet genoeg mankracht om én alle zorg te leveren én alle bureaucratische handelingen uit te voeren. Medewerkers keren de sector gefrustreerd de rug toe.’
Lees meer >>
Raar ding, dat vertrouwen
5 april 2018
Als ik de bekende wachtkamer binnenstap, scannen mijn ogen de ruimte. Het zit vol met mensen, allemaal in afwachting van iets. Heel snel al heb ik gezien dat ‘mijn’ plekje vrij is. Het plekje achterin, in de rechterhoek. Terwijl ik langs de mensen op houten stoeltjes schuifel, mompel ik ‘goedemorgen’. Ik ben toch weer wat gespannen voor mijn controle. Daarom wil ik ook zo graag op ‘mijn eigen’ plekje zitten. Daar zat ik vorige keer ook, toen het goed ging. Ik ben niet bijgelovig, maar waarom zou ik nou niet alles precies zo proberen te doen, als die keer dat het goed ging? Misschien heeft een hogere macht wel besloten dat iedereen op dat ene stoeltje rechts achterin alleen maar goed nieuws krijgt. Als ik zit, kijk ik met mededogen naar de persoon op het stoeltje vooraan links. Daar zat ik toen het misging. Goed mis. Daar wil ik niet meer zitten.
Lees meer >>
Daan Theeuwes als boegbeeld,
als teken van hoop
29 maart 2018
Verslagen zitten Adriaan Theeuwes en zijn vrouw Dominique in juni 2013 in het VUmc aan het bed van Daan. Hun 23-jarige zoon ligt na een scooterongeluk met zwaar hersenletsel in een diep coma. Ze horen dat ze hem waarschijnlijk moeten loslaten. Het loopt anders. Na een intensieve en medisch specialistische revalidatie in Amerika heeft Daan nu een groot deel van zijn zelfstandigheid herwonnen. Het inspireert zijn ouders om in Woerden het Daan Theeuwes Centrum op te zetten. Met Daan als boegbeeld, als teken van hoop.
Lees meer >>
De bereikbaarheid van een krokodil
22 maart 2018
We kennen allemaal de Paarse Krokodil. In de reclame van de Ohra is een meisje te zien dat in een zwembad haar paarse opblaaskrokodil is vergeten. Als ze terugkomt om hem op te halen ziet ze hem tot haar grote vreugde staan achter het glas bij de receptionist. Ze denkt hem terug te kunnen krijgen maar moet eerst allerlei formulieren invullen om dit voor elkaar te krijgen. De paarse krokodil staat weliswaar in het zicht maar is onbereikbaar. De Paarse Krokodil is verworden tot een symbool van regelzucht en onnodige bureaucratie. Zozeer zelfs dat afdeling sociale zaken in de gemeente waar ik werkzaam ben als raadslid, het beest een centrale rol heeft gegeven in de nota “ Bestrijd de Paarse Krokodil in het sociaal domein’.
Lees meer >>
Vertrouw op het gesprek van mens tot mens
22 maart 2018
Op 21-jarige leeftijd krijgt Anita Hubner een psychose. Haar psychiater volgt de boekjes en zegt dat ‘afstuderen er niet meer inzit’. Het loopt anders. Ze studeert af als psycholoog en leidt nu een succesvol eigen bedrijf waarmee ze stigma’s rond psychische aandoeningen probeert te doorbreken. ‘Vertrouwen tussen hulpverlener en cliënt ontstaat niet door krampachtig protocollen te volgen en lijstjes af te vinken. Ga ‘samen beslissen’ en maak gelijkwaardig contact, van mens tot mens.’
Lees meer >>
Vertrouwen Loont
15 maart 2018
Wat kan het jou en de samenleving opleveren als je 5 dakloze mensen een bankpas geeft met daarop de som van €10.000 en jij vervolgens actief op je handen gaat zitten? Ik geef toe. Ik had een kleine 'voorsprong' als initiator van Housing First (2006) in Nederland. De meest succesvolle aanpak voor het oplossen van dakloosheid.
Lees meer >>
Primum non nocere, ook ná de behandeling
8 maart 2018
Toen Allison Kooijman te horen kreeg dat er 30 lymfeklieren uit haar hals moesten worden weggehaald, accepteerde ze dat. Ze had schildklierkanker en haar enige kans op genezing zou deze operatie zijn. Na afloop had ze een litteken van oor tot oor, alsof haar hoofd van haar lichaam was gesneden en er later weer was op gezet. En wat bleek? Alle lymfeklieren waren gezond. Geen spoor van kanker. De operatie en de verminking was, achteraf gezien, niet nodig geweest.
Lees meer >>
Tegen gedwongen hulp?
1 maart 2018
Slechts een fractie van de behandelingen in de psychische gezondheid zorg vindt plaats onder dwang. Dat we er toch zoveel aandacht aan besteden heeft uiteraard alles te maken met onze ethische, juridische en psychologische opvattingen over autonomie. In onze cultuur staat de zelfbeschikking van het individu centraal. Hier komt bij dat velen het gevoel hebben dat er teveel en te vaak gedwongen hulp plaatsvindt. En dat een groot deel daarvan is te vermijden. Het mag zo zijn dat gedwongen hulp, net als detentie, onvermijdelijk deel uitmaken van ons handelingsrepertoire ten aanzien van mensen met juridisch, moreel of gedragsmatig onaanvaard en of gevaarlijk gedrag. Maar het is natuurlijk geen natuurwet dat er alleen al in Europa tienduizenden mensen gedwongen zijn opgenomen in psychiatrische centra. En tot recent was de plaats die Nederland in de ranglijstjes innam ronduit beschamend. En laten we het schandaal van de gedwongen hulp in de jeugdzorg niet vergeten. De Kinderombudsman maakte recent duidelijk dat de rechten van jeugdigen en hun ouders geregeld geschonden worden.
Lees meer >>
Over “Bij Ons” en “Alicia”
1 maart 2018
Bij Ons is een tijdschrift voor pleeggezinnen en gezinshuizen. Voorheen bekend als “Mobiel”. De redactie bestaat uit vrijwilligers, allemaal actief en betrokken in de jeugdzorg. Er staan verhalen in uit de dagelijkse praktijk, nieuwe werkvormen worden tegen het licht gehouden, een juriste licht casuïstiek toe, de Kinderombudsman is regelmatig te gast en de Nederlandse Vereniging voor Pleegzorg heeft een vast katern. Het blad is altijd erg interessant om te lezen en houdt de lezer op de hoogte van de wereld in de pleegzorg. Als bijlage in Bij Ons een WAT-krant gevouwen. Deze wordt volgeschreven door pleegkinderen; zij vertellen over persoonlijke gebeurtenissen uit hun leven. Bij Ons verschijnt zes keer per jaar, twee keer digitaal en vier keer op papier en daarnaast heeft het magazine een eigen facebookpagina.
Lees meer >>
Conversietherapie en gedwongen behandeling
22 februari 2018
Onlangs zag ik een klein berichtje in een medisch tijdschrift, zo’n hoekje met medisch nieuws waar iets geplaatst wordt om de pagina te vullen. Daarin stond dat in 2016 in de Verenigde Staten 60.000 mensen conversietherapie ondergingen. Ik schrok daarvan, maar besef dat het begrip conversietherapie enige uitleg nodig heeft. Wat waren het voor mensen die deze behandeling ondergingen? Het ging om individuele mensen met verschillende huidskleur, opleiding, inkomen, leeftijd, geloofsovertuiging of politieke mening, maar die gemeen hebben dat ze de heteroseksuele voorkeur van de gemiddelde samenleving niet delen. Sinds een jaar of 25 hebben ze zelf voorkeur voor de term LGTB, lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, transgenders en biseksuelen.
Lees meer >>
In de isoleercel, gefixeerd aan bed,
het gebeurde gewoon
15 februari 2018
Geen gedwongen behandelingen meer? ‘Zonder meer ja zeggen op deze stelling is me te gemakkelijk’, zegt Nico de Louw (71) die op voordracht van de cliëntenraad in de raad van toezicht van Arkin zit. In de jaren ‘70 werd hij met een psychose in adamskostuum van de straat geplukt en in de isoleercel gezet. Hij weet dat er af en toe een aanleiding is om iemand bijvoorbeeld gedwongen ‘apart te zetten’. Maar wat is ‘af en toe’? Hoe snel is dat, in welke omstandigheden, hoe vaak, hoe lang?
Lees meer >>
Dwangbehandeling is soms echt nodig
8 februari 2018
Op het eerste gezicht kun je deze stelling alleen maar onderschrijven. Niemand, patiënt of geen patiënt, zit te wachten op iets dat hem tegen zijn wil overkomt, en normaliter is geen arts erop uit zijn patiënt iets op te dringen dat hij niet wil. Maar toch gebeurt het en niet alleen in de psychiatrie. De (aloude) kernwaarden van de geneeskunde zijn ‘niet schaden’ en ‘wel doen’, en ‘autonomie’ en ‘rechtvaardigheid’. Ik noem de laatste twee apart, maar ze zijn goed onder te brengen in de eerste twee begrippen.
Lees meer >>
Op avontuur met Renald Majoor,
een man met een missie
8 februari 2018
De afgelopen week heeft de Stichting ‘de Stilte Verbroken’ haar site gelanceerd. Ik ben voorzitter van deze stichting waarvan Renald Majoor de initiatiefnemer is en tevens ons gezicht naar buiten. Ik ken Renald al jaren. Hij is geboren in Haïti en geadopteerd door een Nederlands gezin. Toen de opvoeding thuis niet meer ging naar de De Glind, een jeugdzorginstelling in de buurt van Barneveld. Jaren later ben ik daar directeur geworden. Renald organiseerde er als volwassene een grote reünie en zo heb ik hem ontmoet. Het klikte tussen ons. Ik vind hem een bijzondere kerel, altijd in de weer met van alles en nog wat. Hij had een eigen leven opgebouwd, maar voelde zich ook nog steeds verbonden met De Glind. Wij wisten allemaal dat hij een erg goede voetballer was, hij had zelfs bij Vitesse in de jeugdselectie gespeeld. Maar daar was hij mee gestopt, al was het toen niet helemaal duidelijk hoe dat was gekomen.
Lees meer >>
Behandeldwang maakt plaats
voor informatiedwang
1 februari 2018
“Gedwongen behandeling van welke patiënt dan ook is niet meer van deze tijd”. Zo, die staat. Voorwaar een prikkelend thema. Vooral dat ‘van welke patiënt dan ook’ maakt het spannend. Op het eerste gezicht een simpele weergave van de tijdgeest, maar na twee tellen doordenken heel wat tegenstrijdiger. Kan behandeling inderdaad áltijd vrijwillig zijn? De huidige Wet bijzondere opneming in psychiatrische ziekenhuizen (Bopz) stelt nu nog de kaders. Maar de tijd staat niet stil en dus hebben onze volksvertegenwoordigers zich de afgelopen jaren stevig vastgebeten in de materie. Er moest modernere wetgeving komen: voor verstandelijk gehandicapten, voor psychogeriatrische patiënten, voor de Ggz en voor de forensische psychiatrie. En deze nieuwe wetgeving gaat – heel eigentijds – uit van het principe ‘Geen dwang, tenzij’.
Lees meer >>
Ervaringsdeskundigheid: géén vak apart
25 januari 2018
Ruim vier op de tien Nederlanders tussen 18 en 64 jaar heeft of krijgt in zijn leven een psychische aandoening. De meesten van ons herstellen er weer van, of leren ermee leven. Dat betekent dat heel veel mensen ervaringsdeskundigheid met zich meedragen. Toch houden ze die kennis meestal voor zichzelf. Uit schaamte? Uit angst dat ze niet meer voor vol worden aangezien?
Lees meer >>
Voorkomen is goud
9 januari 2018
Rond de jaarwisseling publiceerden Nederlandse onderzoekers een indrukwekkende studie naar de prognose van depressie. Wie verwachtte dat door de toename van wetenschappelijk onderzoek en experimenten met nieuwe behandelmethoden de prognose van depressie inmiddels een gunstiger beeld zou geven dan bijvoorbeeld een decennium geleden, kwam bedrogen uit. De studie liet zien dat, afhankelijk van het perspectief van waaruit je kijkt naar het beloop van de aandoening, de prognose ongunstiger is. Een chronisch beloop van depressie ligt helaas meer voor de hand dan klinisch herstel. Dit ongunstige beeld was het resultaat van het kijken naar een langere periode én het hanteren van een breder diagnostisch perspectief. Met dit laatste is bedoeld dat de diverse varianten van depressie bijeen werden genomen. Op dit moment zijn er geen nieuwe veelbelovende behandelmethoden in het vooruitzicht.
Lees meer >>
The targets of the social sciences are on the move
4 januari 2018
Onlangs herlas ik het volgende zinnetje uit een boek van Ian Hacking (2000): “the targets of the social sciences are on the move” (p.108). Ik houd van deze zin omdat er een wereld aan betekenis achter schuil gaat en deze niet geringe implicaties heeft. Hacking legt uit dat er binnen ons vakgebied altijd iets gebeurt met het object van studie. Een stuk goud reageert niet wanneer we het classificeren of iets toeschrijven, maar een mens wel. Daarmee erkent Hacking relaties en feedbackloops die aanwezig zijn in complexe sociale systemen.
Lees meer >>
Alicia
21 november 2017
Het afgelopen weekend ging de film Alicia van Maasja Ooms in première op het IDFA. Een bijzondere film over een heel speciaal meisje dat het liefst gewoon gevonden wil worden. Maasja heeft een indringend beeld geschetst van het jeugdzorg-leven van Alicia, het is knap gefilmd, dicht op de huid en zo gemonteerd dat het verhaal zich als vanzelfsprekend ontrolt. Ik raad iedereen aan om de film te gaan bekijken (woensdag 22 november, Nederland 2, VPRO om 20.25 uur), zeker mensen die zijn geïnteresseerd in de sector jeugdzorg. En dat zou iedereen toch eigenlijk moeten zijn, want als volk hebben we verantwoordelijkheid voor de zorg voor onze kinderen, voor alle kinderen.
Lees meer >>
Opinie
Wat doet de DSM-5 met
de psychiater en de psychiatrie?
De DSM-5 is niet onschuldig. Het beïnvloedt de ontwikkeling van het vak van psychiater en dus van de psychiatrie als discipline. Ook in deze derde podcast botsen de standpunten van psychiater Floortje Scheepers en psychiater Ralph Kupka. ... Meer
Podcast 3. Wat betekent de DSM-5 voor de behandelaar?
Onze derde podcast "Wat betekent de DSM-5 voor de behandelaar" is te beluisteren op "Psychiater op de cast" op Spotify.In deze aflevering komen Floortje Scheepers en Ralph Kupka wederom met elkaar in botsing over hun standpunten, maar ze zijn het erover eens dat het lijden van patiënten en de bijbehorende processen centraal moeten staan. ... Meer
Podcast 2. Wat betekent de DSM-5 voor de patiënt?
Onze tweede aflevering, "Wat betekent de DSM-5 voor de patiënt?", is nu beschikbaar op op Spotify: "Psychiater op de cast".In deze boeiende aflevering onderzoeken Floortje Scheepers, Ralph Kupka en Tessa van den Ende, onder leiding van Wouter Van Ewijk, de impact van de DSM-5 op de patiëntenzorg. ... Meer
