De dag van Rokus Loopik

                                Houding First

                                              De Essentie

Als je de behoefte voelt om te interveniëren, ga dan achterover zitten. Adem in, adem uit en doe niets. Als je denkt dat je niets hoeft te doen, ga dan op het puntje van je stoel zitten en bedenk iets creatiefs.

Dat is in de kern wat ik nieuwe Housing First Teams vooral wil leren. Ben je in staat om los te laten wat je wilt controleren en beheersen? Housing First: het ‘weggeven’ van woningen aan dak- en thuisloze mensen zonder daar voorwaarden aan vooraf te stellen is goedbeschouwd het simpelste. Wat doe je nadat je iemand gehuisvest hebt?! Dat is zo ongeveer het belangrijkste. Ik kwam er in 2002 mee in aanraking tijdens een werkbezoek aan de stad New York. In 2004 nam ik het mee naar Nederland. In 2006 startte het eerste Housing First van Nederland in Amsterdam. Het heeft het mij nooit meer losgelaten.

In week 44, op 1 en 2 november 2021, was het weer eens zover: het zoveelste nieuwe Housing First Team dat getraind wilde worden. Nu van het Leger des Heils, Midden-Nederland in Almere. Ik hoop dat ze daar voldoende woningen hebben om weg te geven, maar dat terzijde.

Mensen die Housing First willen praktiseren zijn een speciaal slag mensen. Ze blinken uit in het dragen van kleurrijke tattoo’s, oor- en neusringen, alternatieve kleding en ze hebben een onbedwingbare vrijheidsdrang gemeen (lees; het verschil willen maken).
Met boeven van je boeven. Daarmee zeg ik niets over die hulpverleners en/of cliënten, want dat zijn stuk voor stuk paradijsvogels, maar het gaat er bij dak- en thuisloze mensen om dat je van kiet gaat met de wetenschap dat aansluiten bij wat jouw klant wil voorop staat en dat vriendschap the primary goal is. Zonder Liefde geen Herstel.

Een groot deel van de training is vooral gefocust op het afleren van hetgeen die hulpverleners op school hebben geleerd. De Klant is Koning. Die bepaalt het tempo, de keuzes, wat goed voor hem of haar is. Het staat haaks op het medisch model, waarin het werken vanuit een vastgestelde diagnose usance is. Kijk onbevooroordeeld naar mensen en behandel ze dienovereenkomstig. De waarheid kent immers veel gezichten. Leer echt luisteren.

Ben je in staat jouw eigen angsten als hoopverlener te onderkennen? Door een wonderbaarlijk verhaal 100% te bevestigen maak je een probleem niet erger. Ergo, het kan de aanleiding zijn voor een goed gesprek. Dan voelen mensen zich gehoord. Wanneer je aanstuurt op een duurzaam contact met iemand met wie het niet goed gaat dan is er voldoende tijd om ooit uit te leggen dat je er toen misschien anders over dacht. En als je dat dan toch meteen wilt ventileren, dan kun je jouw opmerking nog altijd door een verontschuldiging vooraf laten gaan.

In de weken voorafgaand aan de training krijgen de deelnemers een opdracht thuisgestuurd. Ga de straat op, spreek iemand aan die je niet kent. Bij voorkeur iemand uit onze doelgroep. Knoop een gesprek aan en zorg dat je echt contact maakt. Tijdens de training krijg je 8 minuten om jouw ontmoeting in een leerzame voordracht aan de groep te presenteren. Je mag daar alle middelen voor gebruiken die je ter beschikking staan. Praat voor de training niet met andere teamleden over jouw ontmoeting.
Het is altijd weer opmerkelijk waar trainee’s mee thuiskomen. Boeiende levensverhalen, verpakt in prachtige, pakkende presentatie’s.

Goedbeschouwd doe ik mijn uiterste best om wereldburgers van hoopverleners te maken. Want wereldburgers begrijpen dat een woning een basisrecht is voor iedereen. Niemand uitgezonderd.

Een trainer die een training serieus neemt komt nooit alleen. Ik had daarom een stuk of zes mensen uitgenodigd om Housing First vanuit verschillende invalshoeken te belichten.

Zonder hen was het aanmerkelijk minder leerzaam geworden die dag. Allemaal gaven ze een puike presentatie ten beste. Ik neem de vrijheid om Cassandra tot de Ster van de Dag te verklaren.

Decennia lang gebukt gaan onder de diagnose Schizofrenie en bijpassende medicatie en dan in overleg met een nieuwe behandelaar het besluit nemen dat zoiets een doodlopende weg is. Dan ben je een held. Cassandra gebruikt al twee jaar geen medicatie meer en die diagnose is geschrapt. De wereld ging weer voor haar open. Ze was in staat om weer iets te voelen. Om te dromen over een beloftevolle toekomst en heel veel jukken af te werpen. Sami, haar nieuwe supportdog, is daar het levende voorbeeld van.

Goedbeschouwd gaat Housing First meer over Houding First, want zoals ik al zei, de sleutel in de deur van dat nieuwe huis steken is het simpelste wat er is. Hoe zorg je dat deze gast er over 20 jaar nog woont. Dat is een stuk ingewikkelder. Housing First is een totaal andere levenshouding en alles wat de wereld nodig heeft om te begrijpen dat diversiteit en medezeggenschap het antwoord is op veel van onze sociale problemen.

Er bestaat geen waarheid in de Psychiatrie. Dat bepalen mensen nog altijd zelf. Wat voor jou werkt, werkt weer niet voor een ander. Keuze is het sleutelwoord. Als je mensen meer dan tien opties voor een beter leven aanbiedt, dan kiezen ze altijd.

Het was niet één, maar het waren twee fantastische dagen en in tegenstelling tot die grappige reclame, plakken we er binnenkort nog een dag aan vast. De Dag van de Liefde. 

• Tweet