If you snooze, you lose

Soms moet de vooruitgang een handje worden geholpen. Dan moet je knopen doorhakken, ook al weet je dat er heibel van komt. In de zorg is het niet anders.

Het is april 2016. Het Zorginstituut Nederland maakt bekend dat het de regie over de zorgstandaard voor geboortezorg overneemt. Beroepsverenigingen van gynaecologen en verloskundigen kunnen het maar niet eens worden over die kwaliteitsstandaard en de verdeling van geld. Koud anderhalve maand later is de zaak beklonken en ligt er een fonkelnieuwe Zorgstandaard Integrale Geboortezorg op tafel.

Ongeveer in dezelfde tijd gebeurt iets soortgelijks rondom het onderwerp intensive care in ziekenhuizen. Het Zorginstituut beslecht een al jarenlang slepend dispuut over de kwaliteitsstandaard IC. De belanghebbende partijen komen er niet uit, waardoor er niets gebeurt – ook een keuze, zou je kunnen zeggen, maar niet een waarmee de patiëntenzorg is gebaat. Medio juli komt de standaard er alsnog, nadat het Zorginstituut de vechtende partijen uit elkaar heeft gehaald, in de hoek heeft gezet en de Kwaliteitsraad aan het werk zet. Hupsakee.

Nu gaat de overheid de regie nemen bij de invoering van elektronische gegevensuitwisseling in de zorg. Natuurlijk niet met gebruik van de doorzettingsmacht: die geldt alleen als veldpartijen de opleverdatum van een kwaliteitsproduct niet halen. Dat is hier niet aan de orde. Maar toch: de touwtjes worden weer eens door een derde partij aangetrokken, omdat de partijen in de zorg er zelf niet uit komen. Die bijna vaderlijke bemoeienis lijkt zo langzamerhand een patroon te worden.

Neem de landelijke richtlijn over het bewaren van medische gegevens. De vraag ‘Hoe lang moet te achterhalen zijn wie er allemaal in het medisch dossier van een patiënt heeft gekeken?’ blijkt te lastig voor alle partijen in het zorgveld. Uiterlijk afgelopen zomer had de richtlijn klaar moeten zijn, maar nog steeds ligt er helemaal niets.

Een woordvoerder van de NVZ zei in dagblad Trouw dat er geen speciale reden is dat de branche er niet uitkomt. Het gaat nu eenmaal moeizaam omdat er veel partijen bij de richtlijn zijn betrokken, zei een woordvoerder van de Patiëntenfederatie Nederland, die nog eens extra op de rem trapte met de bezwerende woorden: ‘Een broedende kip moet je niet storen, lijkt hier de beste koers.’ Maar daar had het ministerie geen boodschap aan. En daarom stelt VWS nu samen met de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) zelf regels op.

En nu gaat de overheid ook al de regie nemen bij de invoering van elektronische gegevensuitwisseling in de zorg. Er komen bindende regels: digitaal uitwisselen van gegevens wordt verplicht en er komen afspraken over de te gebruiken taal en techniek. Hard nodig, want fouten in de zorg kosten mensenlevens. Artsen klagen erover dat ‘actuele medicatieoverzichten’ nooit, maar dan ook nooit kloppen. In een interview over dit onderwerp van mijn hand zei apotheker Jaap Uithof al eens: ‘We denderen op een ravijn af. Iedereen heeft zijn eigen systeempje en niets kan met elkaar communiceren.’

Dat partijen niet uit dit soort onderwerpen komen, is begrijpelijk. Hun zorgen over privacyschendingen – om maar eens een heikel voorbeeld te noemen – zijn niet onterecht. Maar if you snooze, you lose. Dan gaat een andere partij een oplossing verzinnen. Dat kun je maar beter voor zijn, door zelf daadkrachtiger en besluitvaardiger op te treden.

Ondertussen in Engeland verbiedt de overheid de NHS om nog langer faxapparaten te gebruiken. Op 31 maart 2020 moeten alle 9000 faxmachines de deur uit zijn. Zoals ik al zei: soms moet de vooruitgang een handje worden geholpen.

• Tweet