Groene vingers: Beter luisteren naar zorgprofessionals uit de praktijk

Een paar weken geleden organiseerde de gemeente een ‘bollen-plant-dag’. Ik weet niks van alles wat groen is en hou er al helemaal niet van om in de aarde te wroeten. Ik meldde ik me echter uit plichtsbesef ’s ochtends vroeg. Het was miezerig weer maar het werd met alle buren toch een gezellige en nuttige dag. De tuinman die ons begeleidde, leerde me bollen planten. Duizenden hebben we er in de grond gestopt. Ik verheug me op het voorjaar wanneer ik vanaf mijn balkonnetje kan genieten van vrolijke, kleurige narcissen en tulpen. De tuinman vertelde me dat er door dit soort acties, waarbij bewoners verantwoordelijkheid nemen voor hun omgeving, veel minder vernield wordt in de wijken. De bewoners zijn trots op hun bloeiende bloemen!

Ik kan me goed herinneren dat toen ik zelf nog fulltime als medisch specialist werkzaam was, ik regelmatig verbaasd en zelfs boos was over de projecten die vanuit ‘centraal’ over de afdelingen en professionals werden uitgestort. Zo werd er een project ‘cliëntgericht werken’ gelanceerd. ‘Belachelijk, dat deed ik toch al?’ Nu jaren later, schaam ik me als ik daaraan terugdenk. Want ook bij mij viel nog wel wat te verbeteren aan cliëntgericht werken. Misschien mopperde mijn directeur toen wel dat hij zo moest trekken en sjorren om professionals, waaronder mij, te motiveren om mee te werken aan kwaliteitsontwikkeling. Dat mopperen doe ik nu regelmatig zelf.

Mijn kantoor is in een prachtig oud pand in de binnenstad van Amsterdam. Als ik, op de trap, in de lift, of wanneer ik een broodje bij de slager om de hoek haal, met de professionals over het werk praat, vertellen ze enthousiast over de patiënten die ze ontmoeten en de verbeteringen die ze in de kwaliteit van hun werk zouden willen aanbrengen. Van het ten uitvoer brengen van die ideeën komt het soms wel, vaak ook niet.

Het hogere management van organisaties is zich te weinig bewust van de goede ideeën die op de werkvloer ontstaan. Veel professionals hangen hun ideeën niet aan de grote klok, zijn bescheiden of murw. Grote ambitieuze projecten vergezeld van communicatieplannen worden op centraal niveau ontwikkeld door raad van bestuur, directeuren en stafmedewerkers. Vervolgens moet elke afdeling een ‘implementatieplan’ maken. Dit is veel minder leuk dan je eigen idee, waar dan geen tijd meer voor is, verder ontwikkelen. Professionals hebben daarnaast weinig kaas gegeten van ‘verandermanagement’: hoe kom je van idee naar plan en uitvoering van dat plan? Dus veel ideeën blijven in de planvorming steken en sterven in de uitvoering een stille dood. En soms is er een ‘vroeger was alles beter’ of een ‘ja-maar’ cultuur op een afdeling. In die sfeer heeft elk goed idee, elk verandering, geen schijn van kans.

Wat moeten we doen om van ons werk een bloeiende bloemenzee te maken? Zullen we stoppen met grote, centralistische top-down projecten? We sporen de kiemplantjes op die passen bij onze visie op de zorg. De professionals ondersteunen we met kennis op het gebied van verandermanagement. We creëren een omgeving waarin we ‘best practices’ uitdragen waardoor ook anderen enthousiast worden en meedoen. En de ‘vroeger was alles beter’ en ‘ja-maar’ professionals spreken we aan en onderzoeken of en hoe zij in de ontwikkelingen mee kunnen doen.

Managers met groene vingers!

• Tweet