'Psychiaters moeten straatvechters worden'

Voordat ik ga mopperen, eerst het goede nieuws: psychische aandoeningen krijgen meer publieke aandacht dan ooit. De ene na de andere BN’er komt vertellen over zijn burnout of depressie, we zien documentaires en televisiereportages over allerlei aandoeningen: autisme, ADHD, anorexia – en dan zijn we pas aan het begin van het psychiatrische alfabet! Het wordt allemaal nog veel meer, wat ik je brom. Eindelijk komen de gekken en hun behandelaars uit hun schuilplaatsen te voorschijn. Eindelijk staan psychische aandoeningen hoog op de politieke en maatschappelijke agenda. Mooi.

Sociale domein
En dan het slechte nieuws: patiënten en behandelaars worden niet met open armen ontvangen. Vaak zelfs niet met begrip. De patiënten stellen zich aan – we voelen ons allemaal wel eens klote, we zijn allemaal weleens impulsief of hyperactief, en zei professor Aleman niet dat ook veel normale mensen stemmen horen? Nou dan! – en de behandelaars willen mensen alleen maar ziektebeelden opdringen omdat dat goed is voor hun eigen portemonnee.
Wie afwijkt van wat we normaal noemen, heeft geen ziekte. Het is daarom goed om psychische aandoeningen van het medische domein naar het sociale domein te verplaatsen, en ze daar ook op te lossen. En dan beginnen we met de kinderen, want ja, hoe kleiner je bent, hoe kleiner ook je problemen zijn, nietwaar. Beetje beter opvoeden, en de zaak is gefixt. Leve de transitie!

FarmaPsychoComplex
Jeugdzorgers zagen aan de stoelpoten van psychiaters. Zorgverzekeraars roepen dat psychologen de boel belazeren omdat ze aan upcoding doen (want hee! De DBC’s die zij verplicht stellen die deugen, natuurlijk. Dat de persoonlijke problematiek van die unieke patiënt daar niet altijd in past, dat een hulpverlener geen ‘nee’ wil zeggen tegen iemand die buiten de DSM-categorieën valt maar wel aantoonbaar lijdt – dat is sjoemelen. Vanzelfsprekend).
De specialistische geestelijke gezondheidszorg wordt ontmaskerd als een euro-enthousiast FarmaPsychoComplex. Psych’s zijn bedriegers. Het lijkt wel alsof we een revival van de antipsychiatrie meemaken, maar dan in een 21e eeuws jasje. Intussen neemt de ambulantisering een hoge vlucht en luiden de nieuwe mantra’s ‘sociaal doe-het-zelven’ en ‘participeren’. Alsof dat zomaar lukt als je paranoïde bent of contactgestoord, of zelf een paranoïde of contactgestoorde buurman hebt. Dacht het niet.

Straatvechters
En nu de vraag: waar waren de psychiaters al die tijd? De psychiaters die hard in de weer zijn om het ergste onheil van de transitie af te wenden, zijn op een hand te tellen. Het lijkt erop dat ze pas laat steun hebben gekregen van hun eigen clubs. Waarom? Omdat zulke clubs geen straatvechters zijn die proberen de publieke opinie te mobiliseren, maar traditiegetrouw netjes op audiëntie gaan bij staatssecretaris of minister? Omdat er te veel (instellings)belangen door elkaar heen lopen die elke actie bij voorbaat lam slaan? Moet de psychiatrie eerst in eigen huis orde op zaken stellen? Of is er zo weinig pit, veerkracht en zelfvertrouwen in de sector dat we daar een aparte DBC voor moeten verzinnen?
Ik weet niet wat er aan de hand is. Maar doe er wat aan. Beter met veel lawaai ten onder, dan je bijna geruisloos laten opvreten. Want dat laatste verdienen jullie vak en jullie patiënten niet.

Malou van Hintum 

• Tweet