In de isoleercel, gefixeerd aan bed,
het gebeurde gewoon

Op D!scura verschijnt wekelijks een column over professionaliteit in de gezondheidszorg. Verschillende schrijvers leveren een persoonlijke bijdrage.
Ingaande 2018 vragen wij hen een column te schrijven over een thema dat wij hen opgegeven hebben.
Het thema verandert elke 1 à 2 maanden en zodoende bieden we de lezer opinies over een thema vanuit verschillende invalshoeken en achtergronden.
Om het actuele thema kracht bij te zetten, publiceert D!scura ook een interview met een professional of ervaringsdeskundige. Het eerste thema dit jaar is; ‘gedwongen behandeling van welke patiënt dan ook, is niet meer van deze tijd’

In het volgende interview spraken met Nico de Louw, lid van de raad van toezicht van Arkin en zeker een ervaringsdeskundige over dit onderwerp. 

In de isoleercel, gefixeerd aan bed, het gebeurde gewoon

Geen gedwongen behandelingen meer? ‘Zonder meer ja zeggen op deze stelling is me te gemakkelijk’, zegt Nico de Louw (71) die op voordracht van de cliëntenraad in de raad van toezicht van Arkin zit. In de jaren ‘70 werd hij met een psychose in adamskostuum van de straat geplukt en in de isoleercel gezet. Hij weet dat er af en toe een aanleiding is om iemand bijvoorbeeld gedwongen ‘apart te zetten’. Maar wat is ‘af en toe’? Hoe snel is dat, in welke omstandig-heden, hoe vaak, hoe lang?

De eerste keer dat De Louw in een psychiatrische kliniek werd binnengebracht had hij na veertien doorwaakte nachten maar één wens: slapen. Maar dat paste niet in het systeem. Hij moest naar de sportzaal om te basketballen. De Louw: ‘Door slaapgebrek stond ik wankel op mijn benen, toch wilde ik laten zien dat ik een goed sportman was. Ik sloeg tegen de grond en werd daarna letterlijk aan banden gelegd: ik werd vastgebonden aan bed.’

Een jaar later krijgt De Louw opnieuw een psychose. Opnieuw volgt een opname, in een andere kliniek. ‘Ik ging linea recta naar de isoleer waar elk comfort ontbrak: er lag alleen een matras, ik kon niet slapen van de kou. Na mijn ontslag uit die kliniek kreeg ik een terugval. Ik werd naakt van straat gehaald en opnieuw in de isoleercel gezet. De tweede keer was de kamer beter ingericht, ik had nu ook lakens, een deken en een kussen. Ik wist toen op basis van deze ervaringen dat het beter moest in de GGZ en dat ik daar zelf iets aan moest doen. Aan die belofte heb ik me in mijn latere leven gehouden. Jarenlang werkte ik als manager in de zorg. De laatste tien jaar zet ik me via de cliëntenraad van Arkin in voor cliëntbelangen.’

Manifest ‘separeervrij’
Vergeleken met 45 jaar geleden is in de ogen van De Louw veel ten goede veranderd. Zo hebben enkele jaren geleden meer dan tien GGZ-instellingen het Dolhuys-manifest ondertekend. Hiermee geven ze aan te streven naar separeervrije zorg. Ook Arkin heeft dit manifest ondertekend. Een goed uitgangspunt, vindt De Louw. ‘Ik denk niet dat separeren helemaal uit te bannen is, maar met een goede grondhouding zijn veel gedwongen behandelingen te voorkomen. Verdiep je als hulpverlener in de cliënt. Welk mens zit er achter die verwarde persoon? Heb je alle alternatieven afgewogen, bijvoorbeeld ‘separeren’ op de eigen kamer in de instelling? Financiën mogen hierin eigenlijk geen rol spelen, vind ik. Het is zo zonde als door een krappe personeelsbezetting te snel wordt teruggegrepen op een gedwongen behandeling.’

Echte aandacht
De Louw is blij met diverse zorgvernieuwingen die hij nu om zich heen ziet. Zo kan een High Intensive Care (HIC) helpen om mensen in crisis uit separatie te houden. Met goed getraind personeel, goede methodieken en een intensieve één-op-één benadering. ‘Het is een mooi streven om gedwongen behandelingen terug te brengen tot nul of nagenoeg nul. De beste manier om dat te bereiken is om goede zorg te verlenen, met echte aandacht voor de cliënt.’

Discussie
De Louw juicht de discussie toe die nu gevoerd wordt over het wel of niet gedwongen behandelen. ‘Alleen al dat we nu discussiëren over deze stelling, bewijst dat de inzichten rond dit onderwerp veranderen. Toen ik 45 jaar geleden in de separeercel belandde, was daar geen discussie over. Dat gebeurde gewoon.’

Dit interview is op verzoek van Van Der Hoef & Partners / D!scura uitgewerkt door Ben Tekstschrijver, tekstschrijver gespecialiseerd in de zorg.

• Tweet