Eigen bijdrage voor second opinion? Een slecht idee

Vorige week deed de Orde van Medisch Specialisten (OMS) het voorstel om voortaan eigen bijdragen in rekening te brengen bij patiënten die zich tot hulpverleners wenden voor een second opinion. Daarmee kwam de artsenorganisatie tegemoet aan de oproep van minister Schippers (VWS) aan ‘het veld’ om mee te denken over manieren om de almaar stijgende zorgkosten te beteugelen.

De Minister moet bezuinigen op de collectief gefinancierde curatieve zorg. Uit ergernis over het gebrek aan enthousiasme van patiëntenorganisaties, zorgaanbieders en -verzekeraars voor de ideeën van het College voor zorgverzekeringen (CVZ), kregen deze partijen in februari dit jaar van de bewindsvrouw een half jaar de tijd om mee te denken over de vraag wat er uit het basispakket gehaald zou moeten worden. De OMS reageerde welwillend op deze oproep. In het tv-programma Altijd Wat zei OMS-voorzitter Frank de Grave te willen dat patiënten voortaan zelf meebetalen aan een second opinion. ‘Deze maatregel geeft een extra drempel en het maakt het wel wat eerlijker dat die kosten niet door ons allemaal betaald hoeven worden’.

Een heel slecht voorstel.

Het recht op een second opinion is een oeroud patiënten recht, nauw verweven met het mensenrecht op toegang tot gezondheidszorg. Voor het vragen van het oordeel of het advies van een andere deskundige dan de eigen hulpverlener heeft een patiënt van niemand toestemming nodig. Zo’n vraag kan verschillend gemotiveerd zijn. De patiënt kan ernstige twijfels hebben over de juistheid van een diagnose. De gevolgen van een voorgestelde behandeling kunnen ingrijpend zijn. Hij kan meer informatie willen hebben over de stand van de medische wetenschap. De patiënt kan bevestiging zoeken. Of hij wil zich tot een ander wenden omdat de eigen hulpverlener te weinig tijd uittrekt voor het verstrekken van voor hem relevante informatie. In het huidige vergoedingensysteem is voor een second opinion slechts een verwijzing nodig. Van patiënten wordt geen eigen bijdrage gevraagd.

De OMS-voorzitter zegt zich geruggesteund te weten door onderzoek. Blijkens een enquête die Altijd Wat met het blad Arts en Auto hield onder 468 artsen, deelt twee derde van de artsen zijn mening. Ik betwijfel of dergelijk onderzoek een goede onderbouwing van het voorstel is. Artsen die naar eer en geweten handelen, zullen immers altijd de diagnoses stellen die in hun ogen de juiste zijn. Dat zij nut en noodzaak van het advies of het oordeel van een andere deskundige niet altijd zien, laat zich raden. En niets menselijks is artsen vreemd. Zal dan geen enkele hulpverlener de uitgesproken wens om een tweede mening opvatten als twijfel aan de eigen deskundigheid, als gebrek aan vertrouwen? En zullen er dan echt geen collega’s zijn die om precies die reden aarzelingen hebben bij het geven van second opinions?

Geneeskunde is mensenwerk en mensen maken fouten. De second opinion is een van de weinige middelen waarover patiënten beschikken om zelf de best mogelijke besluiten te kunnen nemen met betrekking tot zorg en gezondheid. Het opwerpen van een drempel zal mensen er zonder twijfel van weerhouden dit middel te gebruiken. De schade die daarvan onmiskenbaar het gevolg zal zijn, zal door patiënten gedragen worden. Niet door artsen.

• Tweet