Een directeur in tijden van corona

Op een dag eind maart van dit bijzondere jaar reed ik voor mijn eerste werkdag naar Purmerend waar het hoofdkantoor van Evean is gevestigd. Een somber gebouw in een nog somberder omgeving waarin de gevolgen van de intelligente lock-down te merken waren. Veel kamers stonden leeg. De mensen werkten zo vaak als het maar kon thuis. Vrijwel iedereen was gespannen bezig om de gevolgen van het grote aantal besmettingen met corona te helpen opvangen. Er stierven veel bewoners, vaak eenzaam omdat het contact met hun familieleden door het stringente beleid was afgesneden. Dat leverde schrijnende situaties op. In een huis overleden drie bewoners binnen een kwartier. Voor werkers in de zorg was het een hard gelag om na een weekend vrij te horen dat een paar van de bewoners die je verzorgde overleden was zonder dat er enige vorm van afscheid was geweest. De rituelen die bij het afscheid horen konden niet worden uitgevoerd. Die rituelen zijn nodig om goed te kunnen omgaan met de gevoelens van rouw, en verder te kunnen.

Iedereen was in rep en roer, voor een deel door het voortdurende scherper wordende beleid van de overheid en het gebrek aan persoonlijke beschermingsmaatregelen, en voor een ander deel door de tsunami van verschillende gevoelens, angst, boosheid, verdriet, onmacht en verslagenheid. Sommige werkers voelden zich schuldig omdat zij niet mochten gaan werken omdat zij besmet waren, maar zonder klachten te hebben toch thuis waren. Andere werkers voelden zich toch door hen in de steek gelaten ook als wisten zij dat dat onredelijk was en hun collega niet voor niets in quarantaine was. Ik merkte dat het nodig is de ruimte te nemen en de moed te hebben het hierover met elkaar te hebben, om die gevoelens met elkaar te bespreken en je daar niet voor te schamen.

In de loop van de tijd raakte veel werkers moe. De zomerperiode waarin het coronavirus zich schuilhield gaf enige verlichting maar de werkers zijn nog onvoldoende hersteld om de tweede golf goed aan te kunnen. De angst onder de medewerkers is nu groter dan bij de eerste uitbraak. Dat geldt uiteraard voor de werkers in de directe zorg voor de bewoners van de huizen en de werkers in de thuiszorg, maar ook in de gangen van het hoofdgebouw lopen de werkers rond met een mondkapje voor en houdt men angstvallig afstand. De oude mensen die ik sprak geven nogal eens te kennen dat zij niet zozeer bang zijn voor de dood maar wel om er alleen voor staan. Zij zien meer op tegen de eenzaamheid vóór de dood dan voor de dood zelf. Intussen lijkt er ook bij het personeel gevoelens van eenzaamheid te ontstaan. Er is weinig zicht op een verbetering en de goede afloop. Dat maakt mensen moedeloos en opstandig, en het kost meer moeite om met elkaar verbonden te blijven.

Ik vind het moeilijk om in deze omstandigheden een goede directeur te zijn. Ik hou ervan bij de werkers en de bewoners langs te gaan, met ze te praten, te weten wat er speelt en er te zijn als het nodig is. Dat gaat nu niet. We hebben ons zelf opgelegd teneinde verdere besmettingen te voorkomen de huizen zo min mogelijk te bezoeken, en ontmoeten elkaar online. Die ontmoetingen zijn onmisbaar maar toch een akelige vervanging van de fysieke ontmoetingen waarin wat gezegd wordt beter is te duiden en te begrijpen.

Wij kunnen alleen samen het virus te lijf is het motto, maar ik merk dat we steeds meer moeite moeten doen om ook samen te blijven optrekken. Het wankelmoedige beleid van de overheid, het gebrek aan uitzicht op iets leuks en de dreiging die over het bestaan hangt maken mensen somberder en ook kribbiger, de lontjes zijn korter, terwijl nu meer dan ooit samen optrekken door elkaar te steunen nodig is. 

• Tweet