Prof. dr. Jan Derksen
Jan Derksen is klinisch psycholoog-psychotherapeut. Hij doceert psychologische diagnostiek aan de Radboud Universiteit van Nijmegen, psychodynamische psychotherapie aan de Vrije Universiteit van Brussel en werkt in de eerstelijns en psychotherapiepraktijk Derksen & Klein Herenbrink te Bemmel.
In 2007 verscheen van zijn hand: Zijn we wel narcistische genoeg, bij PEN Tests Publisher te Nijmegen. In 2009 verscheen bij Bert Bakker van zijn hand: Het narcistisch ideaal. Opvoeden in een tijd van zelfverheerlijking. In 2010 verscheen een fictie boek over ontdekkende psychotherapie bij dezelfde uitgeverij onder de titel: De woorden om het te zeggen. In 2012 verscheen bij uitgeverij Bert Bakker: Bevrijd de psychologie uit de greep van de hersenmythe, waarin hij het debat met de neurowetenschappers aanging. Voorjaar 2015 verscheen bij Uitgeverij de Tijdstroom: Iedereen een psychische aandoening? Een visie op 35 jaar ambulante GGZ. Dit boek werd in het tv programma Zembla in april gepresenteerd.
Website: www.jjlderksen.com
Opinie door Jan Derksen:
De zogenaamde ambulantisering
30 maart 2021
Onze GGZ is niet in staat patiënten met ernstig psychische lijden te helpen HOE KOMT DAT EN HOE KAN HET BETER? In korte tijd laten twee onderzoeken zien dat we het in Nederland niet voor elkaar krijgen om ernstig psychische lijden te verlichten. De zogenaamde ambulantisering, psychische hulp buiten de instellingen stimuleren en de klinische zorg afbouwen, ingezet met het Bestuurlijk Akkoord in 2012 is mislukt, zo heeft het Trimbos Instituut recent laten zien.
Lees meer >>
Twee manieren om scherper te
worden in het forensische werk
17 oktober 2019
Met de liquidatie van advocaat Derk Wiersum raakte Nederland even helemaal in shock. In Rusland en vele andere landen buiten Europa worden advocaten al langer vermoord maar voor ons was dit nieuw. Nu wordt pijnlijk duidelijk dat de rechtstaat in Nederland niet alleen de brave burger beschermt maar ook de niets ontziende crimineel die er zelf in de onderwereld een geheel ander (rechts)principe op nahoudt. Zodra de moordenaar van Wiersum achter de tralies verdwijnt is de kans groot dat hij in handen komt van de forensische psychiatrie en psychologie. Deze professionals kunnen veel aan forensische scherpte winnen door meer dan tot nu toe gebeurt te profiteren van twee ontwikkelingen in ons vakgebied.
Lees meer >>
Beroepsgeheim in een protocollentijdperk
1 augustus 2019
In de zorg zijn de professionals actoren van een protocollaire praxis geworden. Onder invloed van een misinterpretatie van de betekenis van wetenschappelijk onderzoek voor de klinische praktijk, met een veel te sterk en zelfs kwalijk accent op big data, werd de klinische expertise, de door jarenlange ervaring gevormde intuïtie gedegradeerd tot een derderangs activiteit en vulde het afvalputje. In plaats van clinici zijn het nu technici die de wereld van de zorgprofessionals domineren. In dezelfde ontwikkeling is de patiënt als individu verbannen; wat resteert is de protocollaire behandeling van een statistische gemiddelde klacht. De klinische werkelijkheid kan met de empiristische, protocollaire, evidence based richtlijnenbril op niet meer worden geschouwd. De unieke persoon met een voor deze heel typische biopsychosociale hutspot wordt door deze ‘wetenschappelijke’ bril aan het blikveld onttrokken en laat alleen gemiddelden op basis van randomised controlled trails toe. De kliniek is een laboratorium geworden.
Lees meer >>
Mijn grootste fout
28 februari 2019
We schrijven tweede helft jaren tachtig. Locatie: in onze toen nog echte plattelandspsychologenpraktijk die we in 1978 waren gestart. Naast het behulpzaam zijn bij psychische aandoeningen van de plattelanders, werkte ik hard aan een eerste Nederlands handboek over persoonlijkheidsstoornissen. Door de aparte as voor persoonlijkheidsstoornissen in de DSM-III uit 1983 kregen deze nu extra aandacht van psychologen en kwam er veel onderzoek naar op gang. Geïnspireerd door Otto Kernberg en Theodore Millon werkte ik zo hard aan het thema persoonlijkheidsstoornissen dat ik deze aandoeningen overal in mijn werk tegenkwam. Zoals het een kind vergaat zodra het een hamertje krijgt: de hele wereld gaat op een spijker lijken.
Lees meer >>
Zorgt de gemeente goed voor onze
jeugd?
18 oktober 2018
De jeugdzorg werd sinds 2015 definitief gemeentezorg, de wetgever had gesproken. Een kleine 100.000 handtekeningen tegen dit voornemen mochten niet baten en alle jobstijdingen over het onvermogen van gemeenten ten spijt, de krachten van professionals en ambtenaren moesten worden gebundeld en tegenstellingen leken te worden overbrugd. In plaats van het aloude financieringsonderdak bij de zorgverzekeraars en het daarmee sterk verbonden biomedisch model, denken in termen van ziekte, stoornis, DSM-etiket en – in ons breintijdperk – een overdreven aandacht voor de neurobiologie, lagen er nu ook kansen om de problematiek van kinderen, jeugdigen en jongeren veel meer in haar sociale en psychologische kern te begrijpen.
Lees meer >>
Depressie
20 augustus 2018
Menzis schudde de ggz op door aan te kondigen dat ze de vergoeding van de behandeling van depressie afhankelijk wil maken van het resultaat. Op het eerste gezicht niet zo’n gek idee in onze resultaatgerichte cultuur. Nader beschouwd zitten hieraan teveel haken en ogen om dit plan, vanuit de professional gezien, serieus te nemen.
Lees meer >>
Over betrokkenheid en solidariteit
5 juli 2018
Plaats van handeling: het terras van een Nijmeegs café dat vaker in de prijzen viel vanwege de uitgebreide collectie bieren op fust en fles. Het is een van die zwoele avonden in de meimaand die ons na afloop van het werk uitgeput, uitgedroogd en super dorstig (dus enigszins zwak en weinig standvastig) niet direct naar huis maar even naar de kroeg dirigeert. Niet ver genoeg van ons af zit een dertiger; half lang haar, sleets T-shirt, korte rafelige spijkerbroek (ook gaten in het resterende deel van de stof boven de knie), snor, voet op knie, en de doorlooptijd voor zijn Westmalle Tripel als voor zijn Marlboro Rood lijken parallel en snel te verlopen. De rookwolk in deze hitte voelt als bijna verstikkend en het lijkt hem niet op te vallen dat de wind voor ons precies verkeerd staat. Hij gooit de peuk, als deze klein genoeg is op grond, soms krijgt deze een trap na van zijn schoenzool. Ik schat zijn gewicht in op een BMI net onder de 35. De ober lijkt ‘hé’ te heten.
Lees meer >>
Vrijheid, gelijkheid en broederschap
15 februari 2018
We laten ons door niets of niemand meer dwingen. Wat leven we toch in een heerlijke tijd. Degenen die ons voorheen dwongen zoals de pastoors, de dominees, de filmproducers, de regisseurs, de acteurs, de bazen, de CEO’s, de managers, de rijkelui en de heren van Abraham de Swaan (NRC, 20-1), ze kunnen het allemaal mooi schudden, ze worden aan de schandpaal genageld, verliezen hun baan en zullen ons nooit meer een voetje dwarszitten. De opruiming is compleet nu zelfs Zwarte Piet is uitgeschakeld, hij dwingt de kinderen niet meer, geen druk van niets meer op niemand en niemand op niets. Zelfs met de dwingelanden uit onze vaderlandse geschiedenis wordt alsnog effectief afgerekend; hoe succesvol kun je zijn? Ons ideaal, een harmonieuze cultuur zonder dwang met vrijheid, gelijkheid en broederschap, is nu realiteit geworden.
Lees meer >>
Millennials missen een ontwikkeld backoffice
5 oktober 2017
De Facebookgeneratie ofwel de millennials (geboren tussen 1980 en 2000) overbevolken onze GGZ. In tien jaar tijds nam bij deze generatie het slikken van antidepressiva met 40% toe. 72.000 zitten er vanwege arbeidsongeschiktheid thuis; in grote meerderheid gaat het om psychische thema’s. In de GGZ trakteren wij ze op een etikettenepidemie: dyslexie, ADHD, ADD, hoogbegaafdheid, PTSS, autisme, Asperger, NLD, dyscalculie, borderline.
Lees meer >>
Sigmund Freud en de DSM-5
6 juli 2017
Op Discura is de DSM, onder meer door mijzelf, al vaak als een varkentje gewassen. Dat hoeft niet meer en naar verluidt loopt deze in Nederland toch op haar laatste benen. Al die miljoenen die voor het gebruik in de DBC’s betaald moeten worden aan de yankees is ook te gek voor woorden. Maar linksom of rechtsom weerspiegelt de DSM-5 wel het denken en werken van grote groepen psychiaters en psychologen in de VS en daarbuiten. De ontwikkeling in de DSM reflecteert het empirisch onderzoek in de psychopathologie en daar ligt een interessante vergelijking met niemand minder dan Sigmund Freud.
Lees meer >>
Een nieuw kabinet, een nieuwe GGZ?
4 mei 2017
Er is een nieuw kabinet in de maak, dus de tijd bij uitstek om suggesties te doen voor een nieuwe inrichting van de GGZ. Zorgverzekeraars zijn hierin zeker geïnteresseerd aangezien ze verlies aan het lijden zijn. In het bekende jargon: kwaliteitsverbetering kan worden gecombineerd met een efficiëntieslag. Een toekomstvisie: Gezinszorgcentra De eerstelijnswerkers werken samen in kleine regionale gezinszorgcentra. GGZ-hulp wordt verleend door het sociale wijkteam; dit richt zich op de sociale aspecten van de problematiek en deze werkers kunnen niet alleen een goed gesprek voeren maar ook in technische zin helpen bij budgetteren en bij een zoektocht in het woud van uitkeringen en bij sollicitaties.
Lees meer >>
De eerste 1001 dagen
24 november 2016
Elke lezer van dit discussieforum voor professionals in de zorg zal het me nazeggen: het voorkomen van aandoeningen is onze hoogste prioriteit.
Lees meer >>
De opmars van de empathische computer
1 september 2016
In, op en om ons lichaam gaat het allemaal gebeuren. De huidige brillen, horloges en armbanden zijn pas het begin. Het wordt al empathic computing genoemd, alle wearables die de relatie mens machine heel intiem gaan maken. Dagelijkse waarneming laat al zien dat het apparaat vaak interessant is dan het gezelschap. Nu wordt deze relatie met de machine ook nog erg intiem.
Lees meer >>
Vernieuwing van de GGZ: de professionals gaan het zelf doen
10 maart 2016
Als gevolg van de marktwerking in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) waarin nieuwe cliëntengroepen werden aangeboord, in samenhang met vermindering van het taboe dat voorheen rustte op hulpvragen voor psychische aandoeningen en geholpen door het gemak waarmee de laatste twee generaties hun psychische kwetsbaarheden al delen met hun ouders, verdrievoudigde de hulpvraag in de ggz.
Lees meer >>
Zorgverzekeraar VGZ ontdekt de patiënt met zijn verhaal
16 december 2015
Zorgverzekeraar VGZ gaat artsen betalen voor de tijd die ze langer dan gebruikelijk met hun patiënten praten.
Lees meer >>
Een kwaliteitsimpuls voor de GGZ
17 september 2015
De gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg (gggz) staat aan de vooravond van een kwaliteitsimpuls.
Lees meer >>
De toekomst van de GGZ staat op scherp
25 februari 2015
Psychische aandoeningen halen wekelijks de krantenkoppen.
Lees meer >>
Psychiaters word weer psychotherapeut!
16 oktober 2014
In de hedendaagse psychiatrie is de verhouding tussen normaliteit en stoornis bij psychische aandoeningen geen thema.
Lees meer >>
De transitie van de jeugdzorg is een kans!
10 juli 2014
De jeugdzorg wordt definitief gemeentezorg, de wetgever heeft gesproken. Een kleine 100.000 handtekeningen tegen dit voornemen mochten niet baten.
Lees meer >>
Huisarts en psycholoog houden samen spreekuur
22 mei 2014
Marianne, een 29-jarige hbo-verpleegkundige zit in een re-integratietraject nadat ze twee jaar geleden acute rugklachten ontwikkelde.
Lees meer >>
GGz-instellingen behandelen neurose met neurose
27 februari 2014
Enkele grote instellingen op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg hebben het momenteel in financieel opzicht erg moeilijk.
Lees meer >>
Het optimisme virus
14 november 2013
Nederlanders snakken naar goed nieuws en krijgen dat ook: kanker is over 20 jaar voor 90 procent geen ziekte meer waaraan je doodgaat, maar hooguit nog een ongemak waarmee je sterft.
Lees meer >>
DSM een inadequaat instrument
31 januari 2013
Een schets van het perspectief van DSM, in vijf delen - Deel 4
Lees meer >>
DSM als bron voor globalisering in de psychiatrie; een doodlopende straat
11 januari 2013
De DSM classificeert stoornissen en diagnosticeert geen mensen - Deel 3
Lees meer >>
DSM - Van Diagnostiek in de diepte naar Classificatie aan de oppervlakte
21 september 2012
Een schets van het perspectief van DSM, in vijf delen - Deel 2
Lees meer >>
DSM - Ontstaan en Gevolgen
14 september 2012
Een schets van het perspectief van DSM, in vijf delen - Deel 1
Lees meer >>
"e-Health, ik verlang ernaar!"
15 augustus 2012
Person centered care is personalized care geworden..
Lees meer >>
Economen hebben ook een zorgplicht, net als artsen en psychologen!
18 april 2012
Economen hebben net als artsen en psychologen een zorgplicht, de wetenschappelijke economie moet de economische motor goed onderhouden..
Lees meer >>
Psychotherapeuten word wakker!
15 december 2011
Een groot deel van de Arabische wereld staat in brand, de Europese Unie brokkelt met ons studentenvakantieland Griekenland voorop in financieel en economisch opzicht af, de euro lijkt
Lees meer >>
Opinie
Wat doet de DSM-5 met
de psychiater en de psychiatrie?
De DSM-5 is niet onschuldig. Het beïnvloedt de ontwikkeling van het vak van psychiater en dus van de psychiatrie als discipline. Ook in deze derde podcast botsen de standpunten van psychiater Floortje Scheepers en psychiater Ralph Kupka. ... Meer
Podcast 3. Wat betekent de DSM-5 voor de behandelaar?
Onze derde podcast "Wat betekent de DSM-5 voor de behandelaar" is te beluisteren op "Psychiater op de cast" op Spotify.In deze aflevering komen Floortje Scheepers en Ralph Kupka wederom met elkaar in botsing over hun standpunten, maar ze zijn het erover eens dat het lijden van patiënten en de bijbehorende processen centraal moeten staan. ... Meer
Podcast 2. Wat betekent de DSM-5 voor de patiënt?
Onze tweede aflevering, "Wat betekent de DSM-5 voor de patiënt?", is nu beschikbaar op op Spotify: "Psychiater op de cast".In deze boeiende aflevering onderzoeken Floortje Scheepers, Ralph Kupka en Tessa van den Ende, onder leiding van Wouter Van Ewijk, de impact van de DSM-5 op de patiëntenzorg. ... Meer
