Depressie

Menzis schudde de ggz op door aan te kondigen dat ze de vergoeding van de behandeling van depressie afhankelijk wil maken van het resultaat. Op het eerste gezicht niet zo’n gek idee in onze resultaatgerichte cultuur. Nader beschouwd zitten hieraan teveel haken en ogen om dit plan, vanuit de professional gezien, serieus te nemen.

Wat verstaan we onder een depressie? Een langdurige verstoring van de stemming (meestal in de put, bij de manie slaat de stemming om in sterke euforie, dadendrang en rusteloosheid, allerlei combinaties komen ook voor). Een echte depressie is een fors toestandsbeeld waarbij alle normale functies (eten, slapen, werken, liefhebben, genieten, spelen) zijn verstoord. De somberheid en uitzichtloosheid zijn zo groot dat gedachten aan de dood spontaan opkomen. Veel patiënten komen in behandeling met symptomen van een depressie zonder dat er een volledig toestandsbeeld bestaat, ze werken bijvoorbeeld nog en kunnen nog van sommige dingen in het leven genieten.

Een depressie is in twee opzichten een unieke psychische aandoening. Een depressie is allereerst het prototype van een stoornis waarin psychologische, culturele en biologische factoren in een steeds wisselende mate meedoen in het ontstaan ervan. Een sterke symptoomstoornis, dat geldt dus niet alleen voor depressie maar ook voor bijvoorbeeld angstklachten, gaat het in de tweede plaats nooit zonder bijzondere kwetsbaarheden van de persoonlijkheid. Dit laatste in combinatie met de drievoudige ondergrond (psychologisch, cultureel en biologisch) maakt de behandelkeuze complex. Complex is niet erg, maar dit veronderstelt wel dat er vakmensen aan het werk moeten zijn. Je komt er niet met een arts-assistent of masterpsycholoog aan de poort die eerste diagnostiek en screening te laten doen. Om kwaliteit te leveren heb je een professional nodig op het niveau van klinisch psycholoog en psychiater-psychotherapeut. Adequate psychodiagnostiek aan de poort van de ggz is cruciaal om een behandeling te indiceren die passend is bij het aangetroffen toestandsbeeld, een taxatie van de relatieve bijdrage van psychologische, biologische en culturele factoren en de typische persoonlijkheidstrekken. De praktijk is dat de actuele ernstig uitgeklede ggz dit niet biedt.

Echte resultaten en daadwerkelijk kwaliteit bereiken in de zorg, vereist een radicale andere vormgeving vanuit een holistisch perspectief. Dit kan dus niet alleen voor de ggz plaatsvinden maar moet de somatische zorg meenemen. In deze optiek begrijpen we mensen als een product van biologische, psychische en sociaal-culturele processen en is gezondheidszorg al in de eerste lijn gericht op alle drie deze processen. Nemen we het holisme serieus dan zit er aan de poort iemand (of twee professionals) die vanuit deze drie processen kan diagnosticeren. Psychologische en culturele aspecten worden niet ondergeschikt gemaakt aan somatische maar nevengeschikt. Met deze diepte-investering besparen we verderop in de zorg vele euro’s. Maar deze radicale aanpak vraagt van Menzis in Plato’ termen een fortitudo waarvan ik inschat dat ze die niet in huis heeft. 

• Tweet