Ziekenhuisorganisatie en medische staf; Together apart

Drs. H. Beijer en drs. R. Paquay, partners organisatieadviesbureau DamhuisElshoutVerschure      

                                                                                                     
Drs. Robert Paquay

Ziekenhuizen veranderen: de ineffectiviteit van de besturing wordt steeds zichtbaarder

Dat ziekenhuizen moeilijk te besturen zijn heeft alles te maken met het feit dat er sprake is van twee verschillende type besturingssystemen: het hiërarchische systeem van de ziekenhuisorganisatie en het democratische systeem van de medische staf. De veranderingen van het honorariumbudget, keuzes aangaande spreiding en concentratie van ziekenhuiszorg en de ontwikkeling naar DOT, vragen om effectievere besturing. Dat vergt een principiële keuze uit twee besturingsmodellen om de ziekenhuisorganisatie en de medische staf te verbinden.

De ziekenhuisorganisatie is een hiërarchisch systeem: er wordt bestuurd door te delegeren van ‘boven’, de raad van bestuur, naar ‘beneden’, de managers. Daarnaast acteert de VMS als democratisch systeem: er wordt bestuurd door te mandateren van ‘onderen’, specialist en maatschap, naar ‘boven’, het stafbestuur en bestuur vrij gevestigde specialisten . Beide systemen hebben gemeenschappelijke en verschillende belangen.

De raad van bestuur wil een orgaan waarmee zij 'zaken' kan doen. Dat wil het stafbestuur ook. Bovengenoemde ontwikkelingen vergen een gezamenlijk beleid, iets wat stafbestuur en raad van bestuur vaak onvoldoende waarmaken. Ook de positie van de maatschap binnen de RVE's is vaak onduidelijk en de medisch managers vormen geen organisatorisch verband. Dan is er nog de organisatie van de vrijgevestigde medisch specialisten, die meestal als stafconvent naast het stafbestuur functioneert. Het stafbestuur claimt zeggenschap over 'kwaliteit' en het stafconvent over 'geld'. Beleid zonder geld is echter een tandeloze tijger en geld zonder beleid is gevaarlijk. Integratie van beide besturen in de medische kolom is echter nog geen vanzelfsprekendheid met als gevolg bestuurlijke drukte en frustraties. ‘Effectiever besturen’ betekent simpelweg dat diegenen met elkaar zaken doen die daartoe bevoegd en gemandateerd zijn, zodat zij ervoor kunnen zorgen dat ‘beleidsafspraken’ zichtbaar worden in de dagelijkse praktijk. En dat kan, ook in een ziekenhuis.

Beter besturen door consistente keuze voor een van de twee modellen
We schetsen twee besturingsmodellen die beide voor een meer effectieve besturing kunnen zorgen, mits consistent ontwikkeld en uitgevoerd. In essentie is het een keuze tussen:
1. het duale model: organiseren op de verschillen; consequent redeneren vanuit twee partijen vanuit hun eigen principes (hiërarchisch versus democratisch) met veel aandacht voor de onderlinge afstemming.
2. het integrale model: organiseren op de overeenkomsten en beide systemen zoveel mogelijk integreren tot één besturingsmodel.

Lees meer: Download hier het volledige artikel 

• Tweet