Voor seksueel misbruik hebben
kinderen geen woorden

Een halve eeuw geleden was ik kind. Mijn ouders hadden een mooi landhuis. Veel weilanden er om heen. Tijdens vakanties kwamen de neefjes en nichtjes spelen. Wij hadden de ruimte. Boompje klimmen, tenten maken, bramen plukken, boten bouwen. Nooit, maar dan ook écht nóóit heb ik gedacht dat ik als kind seksueel kon worden misbruikt. Het kwam niet in me op. En het was al helemaal geen thema tijdens het spelen met de neefjes en nichtjes. Nee, wat wél een rol speelde, was de onderlinge competitie. Wie kon het hardste lopen? Wie plukte de meeste bramen? Wie bouwde de mooiste boomhut?

Wat een andere wereld dan de biotoop waarin de Amsterdamse arts Thekla Bosschaart dook, toen ze zich verdiepte in de herkenning van seksueel misbruik van kinderen. Ze promoveerde half oktober op haar onderzoek. Bosschaart onderzocht de dossiers van de slachtoffers van Robert M., die in 2010 en 2011 in Amsterdam vele tientallen jeugdige zedenslachtoffers maakte. Uiteindelijk keek Bosschaart in circa 130 dossiers van jonge kinderen, die seksueel waren misbruikt.

Haar conclusie: kinderen vertellen bijna nooit zelf direct over het misbruik. Daar hebben ze geen woorden voor. Dus moet je op heel andere signalen letten. Wat zijn dan die zorgwekkende gedragingen? Hoe geeft een jongetje van drie jaar aan dat hij seksueel is misbruikt? Het blijkt via een codetaal te gaan. Met de kennis daarvan wil Bosschaart kinderartsen, psychologen en orthopedagogen leren hoe ze seksueel misbruik bij kinderen kunnen herkennen en vaststellen.

‘Kunnen we de jeugdhulp in ons land niet opheffen?’, klonk onlangs een serieuze vraag op het congres van de jubilerende Nederlandse Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie. Ja, waarom ook niet? Waarom kunnen we niet terug naar die onbevangen kindertijd van mij, waarin we al spelend de wereld konden ontdekken?

Excuses, ik maak een fout. Ook mijn kindertijd was niet vrij van seksueel misbruik. Ik was me er als kind niet van bewust, maar lees nu de coming-outs van zoveel leeftijdgenoten. Het morele bastion bij uitstek, de RK-kerk, bleek er helaas zelf mee besmet. Niemand kan zich aan de eigen haren uit het moeras trekken, maar de pauselijke universiteit Gregoriana probeert het wel door begin deze maand aan te kondigen dat ze een masterstudie Kinderbescherming begint. Hopelijk helpt het; vrijwel zeker is het nodig. Denkend aan het landhuis van mijn ouders, schiet me een kernwaarde te binnen, die ze nooit uitspraken, maar altijd vormgaven: Geborgenheid. Hier ben je veilig. Zolang ook maar één kind die ‘Vitamine G’ thuis ontbeert, mogen we wat mij betreft veel euro’s investeren in effectieve, liefdevolle jeugdzorg.

• Tweet