Wij benaderen de ouderenzorg
soms wat te tobberig

Aan professionals en bestuurders in de zorg worden zware eisen gesteld. Zekerheden verdwijnen, regelgeving werkt verstikkend, de financiële druk neemt toe. Het ‘handhaven van de koers’ is niet meer voldoende, vaak zijn harde en duidelijke keuzes nodig. Bestuurders moeten flexibel zijn en zichzelf opnieuw uitvinden. Professionals worden geacht de veranderingen te volgen en zich aan te passen. Van der Hoef & Partners publiceert interviews met deze professionals en bestuurders, met als centrale vraag: hoe gaan ze met hun uitdagingen om?

 In het volgende interview spraken wij hierover met Ron Hameleers, specialist ouderen-geneeskunde, opleider, coach, manager en jurist in spe.

Ron Hameleers specialist ouderengeneeskunde, opleider, coach, manager en jurist in spe.

 ‘Wij benaderen de ouderenzorg soms wat te tobberig’

 Discussies in de ouderenzorg gaan vaak over vroegsignalering en levenseinde, maar wat kunnen we in die tussentijd voor iemand betekenen’, zegt Ron Hameleers. Als specialist ouderengeneeskunde leidt hij studenten op en geeft hij cursussen en workshops aan collega’s. Tussendoor studeert hij rechten. ‘Een dementerende werd onrustig door herbelevingen uit het Jappenkamp. Toen hebben we zijn kamer opgetuigd met vlaggetjes en slingers en hem opnieuw “bevrijd”. Zijn onrust was weg. Echte aandacht kan veel betekenen en hoeft niet veel te kosten.’

 ‘Ik vind dat we de ouderenzorg – net als de milieu- en klimaatcrisis – soms wat te tobberig benaderen. Ik las over een dementerende oudere in een verpleeghuis die aan het dwalen sloeg. Deze man was vroeger postbode geweest. Ze lieten hem in het verpleeghuis een postronde lopen langs allerlei postvakjes. Die man fleurde helemaal op. Daar moeten wij als dokters met onze pillen vanaf blijven. Het ging bij deze man om de juiste aandacht. In de ouderenzorg zit vaak de toon van zorg en zielig. Ik zit meer aan de kant van respect en waardigheid.’

Zorgbutler
Hameleers wil er maar mee zeggen dat niet iedereen per se zorg nodig heeft om op een leuke manier ouder te worden. Er komt een grote ouderengolf op ons af. De groep 65-plussers neemt toe, er komen ook steeds meer 100-plussers. Hameleers: ‘Ik zie nu veel vitale ouderen. Mijn bejaarde buurman zegt tegen mij: ik ga niet met een stok lopen, ik ga volgende week skiën. Dat werk. Dit vraagt om een genuanceerde benadering van onze ouderenzorg. In Venlo waar ik voorheen werkte, deden we een proef met een zorgbutler. We onderzochten of we de thuiszorg ‘butlerachtig’ konden maken, meer cachet konden geven. Ik houd van moderne initiatieven die laten zien dat ouderenzorg ook leuk kan zijn.’

Docent en coach
Hameleers is naast specialist ouderengeneeskunde nu vooral opleider, coach en manager. Meer docent dan manager. Hij geeft op het Radboudumc les aan studenten geneeskunde en geniet als hij een vonk ziet overschieten bij studenten die niet direct geïnteresseerd zijn in de ouderenzorg. Via zijn bedrijf My-Doc ondersteunt hij ervaren vakgenoten met cursussen over persoonlijk leiderschap, management of omgaan met feedback. ‘Wij ondersteunen en coachen collega’s die aan de rand van het vak wat meer de diepte in willen. Soms zoekt een verpleeghuis bijvoorbeeld een specialist ouderengeneeskunde die ze ook kunnen inzetten bij een reorganisatie. Iemand die naast patiëntenzorg veranderingen kan managen. Of iemand die thuis is in klachtrecht of alle zaken rond de Inspectie kan behandelen. De beroepsgroep heeft een vraag of behoefte, wij ontwikkelen dan een workshop of cursus op maat.’

Rechtenstudie
Daarnaast studeert Hameleers rechten. Hij leert juridisch te denken. Wat is relevant, hoe zit het met oorzaak en gevolg? ‘Ik wil wel iets betekenen voor artsen en organisaties in de zorg die bijvoorbeeld te maken hebben met klachten. Op dit vlak worden nog veel beginnersfouten gemaakt. Soms zie ik in klachtencommissies zaken langskomen die met de juiste kennis eenvoudig te vermijden waren geweest.’
Natuurlijk helpt zijn rechtenstudie hem ook bij juridisch-ethische vraagstukken in de ouderenzorg, zoals voltooid leven en euthanasie. ‘Hoe interpreteren we in juridische zin een mensonwaardig leven? Hebben we alles uit de kast gehaald? Hebben we gekeken wat iemand écht wil, wat iemand écht beleeft? De dementerende man met angsten vanuit zijn verleden in het Jappenkamp werd rustiger toen iemand op het idee kwam hem met slingers en vlaggetjes te “bevrijden”. Met andere woorden, kunnen we nog een creatieve oplossingen bedenken?’

De vlag dragen
Een specialist ouderengeneeskunde is betrokken bij wat er in de maatschappij rond ouderen gebeurt. Dat is inherent aan zijn vak, zoals een longarts ontwikkelingen volgt in de tabaksindustrie. ‘Logisch, ze praten met familieleden, met zorgverleners in de wijk. Dan moet je weten wat er buiten de muren van het verpleeghuis gebeurt. Specialisten ouderengeneeskunde laten gelukkig steeds meer hun stem horen. Maar er mag van mij nog wel een tandje bij. Ik zie ze graag de vlag dragen, verantwoordelijkheid nemen, directies en organisaties aanspreken op mogelijkheden en tekortkomingen in de ouderenzorg. Ik zie ook graag meer specialisten ouderengeneeskunde in raden van bestuur zitten. Dat is een van mijn drijfveren als opleider: het bewustzijn van professionals in de ouderenzorg vergroten, de autonomie versterken. Zodat meer artsen uit de ouderenzorg in the lead komen.’

Drijfveer
Toen Hameleers startte met zijn studie geneeskunde, was zijn drijfveer: mensen beter maken. Als specialist ouderengeneeskunde in het verpleeghuis veranderde dit in: mensen helpen om nog zoveel mogelijk leven uit hun dagen te halen. De klassieke doktersdrijfveer om ‘dagen toe te voegen aan het leven’ werd minder belangrijk. Als opleider wil hij nu dat ouderen goede zorg en goede dokters krijgen. Patiënten helpt hij nu via goed opgeleide dokters.
De opleider en coach heeft nog twintig tot dertig jaar voor de boeg. Voorlopig wil hij betrokken blijven bij het onderwijs van studenten en coassistenten. Zo hoopt hij aan de basis bij te dragen aan veranderingen binnen de ouderenzorg. Waar gaat het naartoe? Worden verpleeghuizen straks expertisecentra? Gaan ouderen in zorgcomplexen wonen met gespecialiseerde zorg op afroep? Gaat ouderenzorg vanuit de regio georganiseerd worden? Komen er nieuwbouwwijken met levensloopbestendige woningen?

Boek ‘Het verpleeghuis is het einde’
Hij hoopt in ieder geval dat het beeld van ouderenzorg beter wordt, minder gekoppeld aan incidenten. Hameleers: ‘Media en politiek noemen een incident al gauw exemplarisch voor de gehele ouderensector. Dat doet me pijn. Dit zet onze sector in een kwaad daglicht. We moeten vanuit de sector ook meer laten zien wat we doen en waar we goed in zijn. Een prachtig voorbeeld is het nieuwe boek ‘Het verpleeghuis is het einde’. Twee arts-assistenten ouderengeneeskunde vragen daarin bewoners wat zij vinden van de zorg in hun verpleeghuis. Daar komt een positief beeld uit naar voren. In het licht van alle negatieve berichten een mooi tegengeluid.’

Dit interview is op verzoek van Van Der Hoef & Partners / D!scura uitgewerkt door Ben Tekstschrijver, tekstschrijver gespecialiseerd in de zorg.

• Tweet