Hoe fout is lastig?

Wat is mijn grootste fout? Mijn grootste fout gaat in meervoud. Zoals de keer dat ik een spiraalbed wilde doorzagen en een reeks tanden verloor. Of dat ik veel te jong trouwde, al maakte ik dat wel weer goed door een paar jaar later weer van haar te scheiden. En niet te vergeten dat ik ongeveer zeven jaar manager was bij een RIAGG. Maar de allergrootste fout is toch wel dat ik als vijfjarige niet het advies van een handchirurg opvolgde om mijn kromme pinken, het gevolg van Kirners deformiteit, te laten rechtzetten.

“Is hij lastig?” vroeg de chirurg aan mijn moeder? Enter magisch denken.

Mijn moeder gaf toe dat ik heel lastig was; zou een pinkoperatie dat verhelpen? Op de fiets terug naar huis vroeg ze mij wat ik wilde. Met rechte pinken zou ik later beter cello kunnen spelen wat voor mijn moeder belangrijk was. Haar vader, die op haar twaalfde een eind aan zijn leven had gemaakt, speelde zo mooi. Ik durfde niet. Bij de operatie zouden ze mijn vingers eerst ‘breken’, zo had ik begrepen. Daar zag ik tegenop. Dom, want van die kromme pinken heb ik nu wel last omdat de gewrichten het langzamerhand laten afweten.

Ook zonder kromme pinken was ik waarschijnlijk lastig, of anderen tot last. Als tweede kind van twee matig ‘gehechte’ ouders, zonder enige pedagogische achtergrond, was het behelpen. En misschien speelde ook een lichte hersenbeschadiging mee die ik opliep tijdens een operatie aan mijn amandelen. Ik was nog maar een jaar. In de jaren vijftig werden kinderen aan de lopende band geknipt, zonder verdoving. Bij dokter Voet op de Straatweg in Rotterdam stond dan de radio hard aan om de patiënten in de spreekkamer niet te veel met het gegil van de arme kinderen te belasten. Bij mij ging dat mis. Ik verloor het bewustzijn, ademhaling stokte en de verpleegster kon het hulpgeroep van mijn moeder nauwelijks horen door die stomme radio. Het kwam uiteindelijk goed, maar hersenen en zuurstofgebrek gaan niet goed samen. Enter geneeskunde.

Ik bleef lastig, althans dat vertelden mijn ouders aan iedereen die dat wilde horen. Slaag kreeg ik heus wel, maar dat hielp niet zo. En toen er nog een zusje bij kwam, we verhuisden, het op school niet goed ging (ik kreeg advies voor de ambachtsschool), en er thuis zo vaak ruzie was, moest ik als elfjarige naar het MOB (Medisch Opvoedkundig Bureau). Enter geestelijke gezondheidszorg.

Ik herinner me dat ik een boom moest tekenen en ik had eens een gesprek met een psychiater, gestoken in witte jas. Heel intimiderend, maar dat was denk ik ook de bedoeling. Hij gebood mij dat ik thuis geen ‘vieze woorden’ meer mocht spreken. Hoe wist hij dat? Ik voelde me verraden.

Maar het kwam goed. Ik werd, voor mijn ‘geestelijke gezondheid’, anderhalf jaar ondergebracht bij familie en ik gedroeg me plotsklaps volstrekt normaal en begon met de hbs. Maar het vergrootte wel, blijvend, de afstand ten opzichte van mijn ouders.

Terug naar de vraag over mijn grootste fout. Wellicht was het toch wel slim dat ik mijn pinken liet zoals ze waren. Want het lastig zijn heeft mij ook veel voordeel gebracht. Ik neem niks van een ander aan, ben niet aan te sturen en ga overal tegenin. Het heeft mij altijd genoeg werk bezorgd, en niet verhinderd om een gezin te stichten. Lastig ben ik nog steeds, maar vooral in mijn hoofd en voor mijzelf. Tekens weer nieuwe ideeën. Genoeg reden om elke morgen uit bed te springen en daar iets mee te doen. Je allergrootste fout omarmen krijgt zo betekenis. 

• Tweet