"Het ontbreekt aan charismatisch en doortastend leiderschap!"

Een goede leider houdt van zijn mensen en wil ze helpen. De missie van een goede leider is dus het vaststellen van de behoeftes van de mensen om hem heen en daarin (proberen) te voorzien. Simpel. Waarom zijn er dan zoveel slechte leiders, vraag je je af? Omdat het misschien niet zo eenvoudig is, als het klinkt? Omdat leiding geven meer is dan weer nieuwe regels opleggen?

Een leider is een persoon met visie en charisma, die het land, de stad of de organisatie voorgaat in het bereiken van de doelen. Van leiders wordt tegenwoordig verwacht dat zij een heldere visie hebben en doelen stellen, beslissingen nemen, problemen oplossen, plannen maken en die uitvoeren, zoeken naar relevante informatie en de mensen de gevonden informatie verschaffen. Hij moet in slechte tijden aankoersen op een oplossing voor de problemen waar hij zich voor gesteld ziet. Het zijn immers niet de omstandigheden die bepalen hoe onze wereld er uit ziet, maar onze manier van reageren daarop. Het allerbelangrijkste is dat een goede leider de goede mensen om zich heen verzamelt en in hen investeert, om ze te kunnen beïnvloeden en stimuleren. Een land, een stad, maar ook grote organisaties vragen om leiderschap, om iemand die op authentieke en charismatische manier de koers bepaalt en als het moeilijk wordt de leiding neemt. Die als er met rotte tomaten gegooid wordt voor zijn mensen gaat staan, en de bloemenhulde bij successen aan hen geeft. Ons land mist zo’n leider. Hoe zou het anders komen dat wij zo moeizaam uit het dal van de crisis omhoog klauteren en het bijvoorbeeld niet lukt afspraken over het uitdiepen van de Westerschelde na te komen. Het is belangrijk dat een leider op het goede moment naar voren treedt en zichtbaar is, in vorm is en de regie in handen neemt, maar dan is wel zaak gedane beloftes na te komen en niet zoals Berlusconi aan de bewoners van het door een terremoto vernietigde L’Aquila te beloven elke dag langs te komen en er voor te zorgen dat de bewoners binnen de kortste keren weer kunnen terugkeren naar hun huizen. Men weet, dat hij niet gaat komen en dat de mensen over jaren nog steeds in slecht geoutilleerde loodsen wonen.

Het is dus belangrijk betrouwbaar en consistent te zijn, niet te ijdel te zijn en te leren van de fouten die je zonder twijfel maakt, en vooral hart te hebben voor de mensen om je heen. In een wereld die wordt gedomineerd door geld en bureaucratie gaat hierin veel mis. Veel leiders van grote (gezondheidszorg) organisaties staan te ver weg van de werkvloer en zijn op een veel te technocratische manier bezig met budgetten, bezuinigingen, risicoanalyses en kritische succesfactoren (hoe belangrijk ook). Zij weten niet meer wat er speelt onder de mensen, wat hen beweegt. We moeten er voor waken dat het in de gezondheidszorg niet gaat, zoals het Ajax verging: op moment dat de overgang werd gemaakt van een familieclub naar een beursgenoteerde BVO, ging het mis en bleef het succes uit. De overgang van het stadion in Betondorp waarin de supporters zo dicht op het veld zaten, dat ze de spelers konden aanraken naar een Arena waarin de spelers onaanraakbaar zijn en de afstand zo groot dat zijn nauwelijks nog van elkaar zijn te onderscheiden was te groot. De supporters moeten zich kunnen identificeren met hun spelers. De werkers in de gezondheidszorg met hun bazen. Ajax raakte zijn ziel kwijt, denk ik wel eens, en onze organisaties dreigen ook ontzield te raken en zonder richting, als er niet op een warme manier leiding wordt gegeven. Dit is een pleidooi voor charismatisch leiderschap. Ik realiseer me natuurlijk heel goed dat een goede leider zijn zaakjes goed voor elkaar heeft, maar hij dient niet op geld alleen te worden afgerekend.

Wouter M. van Ewijk, psychiater, MBA

• Tweet