Vertrouwen is een verraderlijk begrip

In ‘De moord op Commendatore’ van Haruki Marukami zegt Menshiki tegen de hoofdpersoon:’…Deze man is te vertrouwen. Deze man zal mijn manier van kijken en manier van denken zonder meer op een natuurlijke manier accepteren. Hoe vreemd en hoe krom mijn manier van kijken en manier van denken ook mogen zijn’. Ik moest aan deze zin denken, toen Premier Mark Rutte zijn onvoorwaardelijke steun uitspraak aan Halbe Zijlstra, nadat hij in opspraak was geraakt, omdat hij had gelogen over een ontmoeting met Poetin en bovendien wat hij uit een geheime bron had gehoord ook nog verkeerd interpreteerde. Zou Mark Rutte het boek van Marukami hebben gelezen en begrepen hebben wat de implicatie is van diens woorden. Ik denk het van niet, want zoals zo vaak luidde dit uitgesproken vertrouwen van de premier binnen de kortste keren de val van de minister in. Ook in de voetballerij is dit een bekend patroon. Op het moment dat de voorzitter van een club zijn volste vertrouwen in de trainer uitspreekt zijn zijn dagen geteld. Het kan ook andersom. Tegen Marcel Keizer (de ontslagen trainer van Ajax) werd vlak voor de winterstop van de competitie gezegd, dat de directie niet het vertrouwen had dat hij het elftal na die winterstop aan de gang zou krijgen, terwijl zo klaar als een klontje was (zie de ruime overwinning tegen PSV) dat hij het elftal al aan de gang had gekregen. De betrekkelijkheid van het begrip vertrouwen werd door een collega van mij eens treffend uitgedrukt: ’Vertrouwen heb je zolang als je het krijgt’. En dat vertrouwen kreeg Keizer kennelijk niet.
In de wereld van de media is het ook niet best gesteld: Een maand voordat Humbert Tan te horen kreeg dat RLT niet met hem doorwilde in zijn late night-show werd hij door zijn werkgever nog volop in de rug gesteund: ‘We geloven in het programma, in het team en in Humberto’. Humberto zag het niet aankomen, maar anderen wel.
Wat heb je aan vertrouwen als het zo flinterdun is? Hoe kun je als psychiater het vertrouwen van je patiënt winnen, wanneer die zich realiseert dat vertrouwen in het algemeen is als ijs na een paar dagen vorst. Je kunt er niet op vertrouwen, het kraakt vervaarlijk als je erop gaat staan, maar je kunt het wel proberen…tot het mis gaat. En toch is vertrouwen waar het tussen mensen om gaat, tussen een psychiater en zijn patiënt, tussen de trainer en zijn spelers, en tussen de trainer en zijn bestuur. Zonder dat vertrouwen gaat het niet. Het is alleen jammer dat vertrouwen niet te meten is en niet na te gaan is hoe het er voor staat zodat je je maatregelen kunt nemen. Wanneer je zou kunnen vertrouwen op het vertrouwen zou het hele leven wat gemakkelijker zijn. 

• Tweet