Zinloze bureaucratische handelingen

Onlangs heeft de Nederlandse Federatie van Universitaire medische centra (NFU) een lijst gemaakt van ruim 1300 (medische) handelingen die niet effectief zijn, of in een nog slechter geval zelfs schadelijk zijn voor de patiënt. Het betreft handelingen die niet evidence based zijn of erger nog schadelijk voor de patiënt (althans volgens Minister Schippers). 

Ik woonde op een keer een presentatie bij van een hoogleraar Veiligheid die in opdracht van een zorgverzekeraar in kaart had gebracht hoe (groot) in de (Amsterdamse) ziekenhuizen het gebruik van arthroscopie was bij de diagnostiek van een meniscusletsel in de knie. Volgens de richtlijn is dit niet nodig en kan de diagnose met minder intrusieve middelen worden vastgesteld. Er was maar één ziekenhuis (lees maatschap orthopedie) dat zich aan deze richtlijn hield. In één ziekenhuis werd zelfs in alle gevallen een arthroscopie toegepast. Vreemd genoeg werd in al die gevallen de keuze van de arts, de arthroscopie, wel betaald. Hetzelfde maakte ik mee in het psychiatrische ziekenhuis waar ik werkte. In de richtlijn schizofrenie stond destijds dat bij de behandeling met farmaca Haldol het middel van de eerste keuze was. De afspraak was dat bij afwijkingen van dit protocol de psychiater in kwestie schriftelijk verantwoordde waarom hij dat deed. Eén van de psychiaters lapte die afspraak consequent aan zijn laars en schreef een ander middel voor, dat vele malen duurder was. Toen er werd ingegrepen beriep hij zich op zijn recht als arts eigen keuzes te mogen maken. 

En zo worden er heel veel ingrepen/behandelingen gedaan die niet evidence based zijn, maar de vraag is natuurlijk of dat altijd verkeerd is. Ik was enige tijd geleden voorzitter van de multidisciplinaire richtlijn van de behandeling van patiënten die lijden aan schizofrenie. Er zijn niet veel behandelingen die voldoen aan de eis dat zij evidence based zijn: het gebruik van farmaca zoals Haldol en Risperdal, IPS en bijvoorbeeld ook muziektherapie (als het tenminste gegeven wordt door hoogopgeleide Chinese muziektherapeuten) zijn dat wel. Maar de patiënten die bij deze richtlijn ontwikkeling betrokken waren hechtten het meeste aan de lotgenotencontacten. Helaas voor hen was er geen enkele evidence voor het effect van deze lotgenotencontacten, maar gevaarlijk waren ze zeker niet, en zij gingen er dan ook mee door. 

Hoe terecht ook dat zinloze behandelingen niet meer worden uitgevoerd, het gevaar van dit soort lijsten is dat zij door zorgverzekeraars kunnen worden misbruikt om ontwikkelingen in de behandeling tegen te houden. Zo is de reikwijdte van EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) allang groter dan alleen maar de behandeling van mensen met post-traumatische stressstoornissen, maar mag je deze methode bij iemand die aan een depressie lijdt niet toepassen. Zo niet-doende onthoud je een patiënt een belangrijke behandeling. Dat kan de bedoeling niet zijn. 

Iets anders. Minister Schippers heeft om deze lijst van het NFU gevraagd en is erg blij dat hij er is. Het is mij bekend dat zij alle ontwikkelingen in de zorg die door haar zijn ingezet positief beoordeelt, maar de meeste werkers in de gezondheidszorg die ik spreek - en dat zijn er veel – klagen over alle zinloze handelingen die zij moeten doen en die hen afleiden van de taak waarvoor zij staan: Patiënt behandelen op een verantwoorde manier. 

Ik wil haar vragen of zij ook wil vragen om een lijst van zinloze bureaucratische maatregelen.

U kunt Wouter van Ewijk op twitter volgen via @Ewijk_Wouter 

• Tweet