Ivan Wolffers (1948 - 2022 †)
Ivan Wolffers (1948 - 2022 †) was schrijver, arts en hoogleraar. Hij combineerde tientallen jaren zijn liefde voor de wetenschap met zijn liefde voor de literatuur. Hij studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Utrecht. In de jaren zeventig zette hij, met studiegenoten, de eerste gezondheidswinkels op. Ook schreef hij medische handboeken en werd hoogleraar Gezondheidszorg in ontwikkelingslanden. Wolffers schreef romans, kinderboeken, medische voorlichtingsboeken en wetenschappelijke literatuur. Sinds 1977 verscheen het standaardwerk 'Medicijnen'. Daarnaast is hij auteur van de boeken 'Walvis spelen' (2004), 'Heimwee naar de lust' (2006), 'Het dikke afvalboek' (2007), 'Het gezonde lifestyleboek' (2013) en 'Broer van God' (2017).
Opinie door Ivan Wolffers:
Geef mij tijd
10 oktober 2022
Het is september en de vrijwilligers van het Koningin Wilhelmina Fonds voor de kankerbestrijding (KWF) komen langs met de collectebus. Het kan niemand ontgaan zijn. Radio- en televisiespotjes dringen zich aan je op. En waar je maar kijkt maken spandoeken en affiches ons erop attent. GEEF MIJ TIJD. Daarbij wordt meestal ook een portret getoond van iemand met kanker. Ik had zelf ook op zo’n foto gekund, maar ik heb nu al vijftien jaar die op hol geslagen cellen en vind eigenlijk dat me sinds de diagnose al verrassend veel tijd is gegund. Daar klaag ik dus niet over. Langzaam aan beweeg ik me naar het moment dat de kanker me de baas is, maar zo ver is het nog niet. Wel heeft de behandeling van de kanker mijn leven danig ontwricht. Niet alleen dat van mij. Mijn vrouw moest op haar vijftigste ook wennen aan een heel andere man in huis. Elke keer dat ik langs een KWF affiche kom denk ik: GEEF MIJ KWALITEITTIJD.
Lees meer >>
Het ware gezicht van klimaatverandering
12 november 2020
Al acht maanden worden onze gesprekken gedomineerd door maar één onderwerp: de Corona-uitbraak, de Covid-19 pandemie. Onze media schreven over de golven, de pieken, de dalen, de kudde-immuniteit, social distancing, de anderhalvemeter samenleving, de juiste manier om je handen te wassen, het nut van mondkapjes, de infectiefactor en allerlei andere dingen waar we voor die dag in maart toen de overheid aankondigde dat het land Nederland grotendeels op slot ging geen verstand van hadden. In korte tijd hebben we onze woordenschat verrijkt.
Lees meer >>
Koning Maarten
27 juni 2019
Het begon met mijn ergernis over de eindeloze bangmakerij van het KWF om kanker de grote bedreiging van een gelukkige toekomst te maken teneinde voldoende geld in te kunnen zamelen om meer en meer onderzoek te doen. We zijn volgens allerlei onderzoeken zo’n gelukkig en tevreden volkje, maar het zou nog beter zijn als er geen kanker bestond. Meer onderzoek! Niet dat ik vind dat er niet meer onderzoek gedaan kan worden om het leven te verlengen en de kwaliteit van het bestaan van mensen met kanker te verbeteren, maar de toon en de stijl van het bussiness model KWF konden me niet enthousiasmeren. Ik probeerde de alleraardigste KWF-medewerkers die ik uiteindelijk leerde kennen toen ik mijn diensten aanbood te overtuigen van het belang van betrokkenheid van patiënten bij de keuze van de onderzoeksprojecten, maar het kwam niet verder dan dokter-weet-het-uiteindelijk-toch-altijd-beter gevoel en de eventueel uitgenodigde patiënt zit er proforma bij. Er waren meer mensen niet helemaal gelukkig met de houding van het KWF.
Lees meer >>
Sorry
21 maart 2019
De keuze om medicijnen te gaan studeren was simpel. Omdat ik in dienst moest en dat uit kon stellen als ik geneeskunde of theologie ging studeren, koos ik de studie die me het meest aantrok. Ik hield van de opleiding, vond alles ongelooflijk interessant, werkte hard, haalde nooit een cijfer onder de zeven, maar dat veranderde allemaal toen de klinische periode begon. Leuk om het allemaal te weten, maar wat moest ik met de kennis gaan doen? De psychiatrie leek me het interessantst, maar toen ik mijn coschappen in dat specialisme deed, zag ik dat wat ik in de boeken van de antipsychiaters Laing en Cooper las, ver weg was van de praktijk. Het ging daar niet om de empathie en invoelende gesprekken die ik verwacht had, maar om management van gedrag en stemming van mensen die om wat voor reden ook vervreemd waren van de wereld rondom hen, iets dat gebeuren moest in te weinig tijd. Niets voor mij. Wat moest ik dan worden?
Lees meer >>
De vierde roman van Kafka
29 november 2018
Kafka schreef drie romans (Het Slot, Het Proces en Amerika). Ze lijken sterk op elkaar met hun sombere wereldbeeld en de afstandelijke lichte humor. Wie bijvoorbeeld ‘Het slot’ van Franz Kafka leest, krijgt al snel het beangstigende gevoel in een wereld te leven waar voor hem of haar geen plaats is, een dystopie. In de roman vertoeft landmeter K. in een dorp en wil toestemming om daar te blijven, maar heeft daarvoor de toestemming nodig van de heren in het slot. Via een doolhof aan regels en bureaucratische maatregelen bereikt hij nooit wat hij wil en als de toestemming uiteindelijk toch komt, is K. al bezweken en sterft. En je kunt je voorstellen hoe het is als Kafka beschrijft hoe de juridische wereld functioneert en hoe het mensen vergaat die hun recht willen halen. Zijn drie romans gaan over mensen die moeten vechten met een afgrijselijke bureaucratie om te krijgen wat ze willen hebben, maar het lukt niet. Het wordt al maar ingewikkelder. Door de ongeremde regelzucht heeft onze zorg ook Kafkaëske trekjes gekregen met wachtlijsten, toename van allerlei aspecten van het dagelijkse leven die als ziekte beschouwd worden, vragenlijsten, protocollen en handtekeningen.
Lees meer >>
Kind te zijn
20 september 2018
De schoolarts die je af en toe onderzocht en die zei dat je op je hand moest blazen en dan tot je verbazing je broek naar beneden trok om te controleren of je ballen wel ingedaald waren. Lange tijd wist ik niet anders dan dat over de jeugdzorg en ik ging ervan uit dat het altijd zo was gebleven. De jeugdzorg breidde zich echter geruisloos uit, nestelde zich in allerlei onderdelen van de zorg en had eigenlijk geen eigen voordeur, tenminste niet een die ik goed kende. Sinds twee jaar geleden de jeugdzorg gedecentraliseerd werd en elke dag voor- en tegenstanders van deze verandering hun mening erover ventileerden, zijn we in korte tijd deskundigen geworden. We weten inmiddels alles over het falen van de jeugdzorg en hebben bovendien een mening.
Lees meer >>
Wat wil je later worden?
14 juni 2018
Wat wil je later worden? Toen ik tien jaar oud was leek schrijver me een mooi beroep, op mijn twaalfde wilde ik archeologie studeren, op mijn vijftiende leek dat leraar geschiedenis het beste bij me zou passen en toen ik op een dag uiteindelijk een vervolgopleiding moest kiezen was er geen echte keus meer. Ik had tijdens het middelbaar onderwijs wat jaren verloren aan het onderzoek naar de raadselen van het leven die op school niet aan bod kwamen en ik zou na voltooiing daarom eerst de militaire dienst in moeten, maar kon uitstel daarvan krijgen als ik geneeskunde of theologie ging studeren. Dus koos ik er voor om geen theologie te studeren, omdat ik me daartoe niet geroepen voelde.
Lees meer >>
Conversietherapie en gedwongen behandeling
22 februari 2018
Onlangs zag ik een klein berichtje in een medisch tijdschrift, zo’n hoekje met medisch nieuws waar iets geplaatst wordt om de pagina te vullen. Daarin stond dat in 2016 in de Verenigde Staten 60.000 mensen conversietherapie ondergingen. Ik schrok daarvan, maar besef dat het begrip conversietherapie enige uitleg nodig heeft. Wat waren het voor mensen die deze behandeling ondergingen? Het ging om individuele mensen met verschillende huidskleur, opleiding, inkomen, leeftijd, geloofsovertuiging of politieke mening, maar die gemeen hebben dat ze de heteroseksuele voorkeur van de gemiddelde samenleving niet delen. Sinds een jaar of 25 hebben ze zelf voorkeur voor de term LGTB, lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, transgenders en biseksuelen.
Lees meer >>
De ontmaskerde arts
30 november 2017
“Ken je me nog?” vroeg de vrouw die tijdens een signeersessie bij een boekhandel in mijn roman ‘Broer van god’ een handtekening van mij wenste. Ik deed mijn best, zag het werkelijk niet en keek haar vertwijfeld aan. “Nathalie van de gezondheidswinkel.” “Ach, nu zie ik het,” zei ik, maar om eerlijk te zijn waren er te veel jaren overheen gegaan sinds we bij ons thuis met een groep jonge artsen discussieerden over hoe de zorg dichter bij de mensen kon worden gebracht. Het moet 1973 of 1974 geweest zijn toen we uiteindelijk een Gezondheidswinkel in de Utrechtse Vogelenbuurt openden. Daar konden mensen met hun vragen terecht als ze zich niet gehoord voelden door hun arts.
Lees meer >>
Broer van God
23 oktober 2017
Drie medische studenten belanden, halverwege de jaren zestig, bij een bezoek aan Parijs samen in een bed. Berend van Doornenbos zal zich ontwikkelen tot een invloedrijk gynaecoloog. Marga de Penasse, voorvechter van meer seksuele rechten voor vrouwen, wordt zijn echtgenote. Hun vriend Kasper de Vos gaat bij zijn vader, eigenaar van een farmaceutisch bedrijf, werken. Van Doornenbos koestert hoogmoedige medische idealen, maar gaandeweg – en zonder het zelf in de gaten te hebben – ontdoet hij zich van zijn principes. Aan één ding houdt hij tot aan het eind van zijn ontspoorde leven loyaal vast: zijn grote liefde.
Lees meer >>
Shared Decision Making
22 juni 2017
“Als een arts tijdens een moeilijk gesprek ineens een hoop ongevraagde informatie gaat geven weet je dat hij probeert om emoties te ontvluchten,” hoorde ik eens iemand op een bijeenkomst zeggen. Ik herkende het onmiddellijk. Het is een poging om door zelf aan het woord te blijven en in biomedische termen te spreken de bezorgdheid en de angst van de patient te laten verdwijnen. De arts probeert op zo’n manier het gesprek op zijn voorwaarden en in zijn taal te voeren, maar daarmee maakt hij de patient monddood. Slechte communicatie. Eerst goed luisteren naar die emoties.
Lees meer >>
Stemadvies
9 maart 2017
Het zijn verwarrende tijden, waarin niemand meer schijnt te weten wat waar is en wat niet, wat hij of zij moet vinden van wat de media ons voorschotelen en al helemaal niet meer kunnen beslissen op wie en wat we moeten stemmen.
Lees meer >>
Gevangen in de onzekerheid die inherent is aan de geneeskunde
8 december 2016
Waarom is het principe van ‘shared decision making’ (SDM) een zegen voor artsen? Een paar jaar nadat ik in 1975 als arts afstudeerde las ik het essay ‘Training for uncertainty’ door Renee C. Fox (te vinden in haar boek ‘Essays in Medical Sociology’ uit 1979). Had ik dat essay maar gelezen voor ik met de medische studie begon!
Lees meer >>
Wat hebben we nog aan de evolutieleer
2 juni 2016
Veel mensen denken dat evolutieleer betekent ‘struggle for life’ en ze menen ook dat het allemaal om de DNA gaat. Nee, dat is statisch en ouderwets. Er is zelfs een roep om een evolutieleer 2.0. In het tijdschrift Nature van 8 oktober 2014 is daar een boeiende discussie over te vinden.
Lees meer >>
Deskundigheid bij antidepressiva voor kinderen
23 december 2015
Ik ben altijd benieuwd waar mensen aan denken als ze nieuws lezen dat met hun beroepsuitoefening te maken heeft.
Lees meer >>
Welke vaardigheden heb je nodig voor gezondheidszorg 2.0
29 oktober 2015
Gezondheidszorg 2.0 is nu vrijwel bijna overal geïntroduceerd: betere zorg voor minder geld.
Lees meer >>
Moet je voor het meedenken over transitie gepromoveerd zijn?
20 augustus 2015
Aan mij moet je niet vragen of het zinvol is om te promoveren.
Lees meer >>
Zonder aanpassing verzuip je
25 juni 2015
Transitie? Waarom gebruiken we die term eigenlijk? Het is nu eenmaal regel dat alles verandert en het heeft geen zin je daartegen te verzetten.
Lees meer >>
Medisch koeterwaals en DPP
30 april 2015
De basis voor macht is controle over de taal en dat geldt ook voor de zorg.
Lees meer >>
Nieuwe nihilisten
5 maart 2015
Transitie? Plus ca change, plus c´est la même chose. Hoe vaak kan de geneeskunde zichzelf opnieuw uitvinden?
Lees meer >>
Transitie is pas mogelijk als we buiten de vertrouwde paden treden
18 december 2014
Een echte transitie in de zorg komt pas als we de mechanismen begrijpen die ons psychiatrisch klinisch denken vormen en aansturen.
Lees meer >>
Transitie in de zorg?
11 september 2014
De grootste veranderingen moeten nog komen. De demografische veranderingen en de gevolgen van onze leefstijl zullen zich in de komende twintig jaar pas echt laten voelen via een radicaal andere zorgvraag.
Lees meer >>
Hoe we leren ziek te zijn
13 augustus 2014
In de tijd dat ik de medische antropologie net ontdekt had las ik alles wat ik kon vinden over cultuurgebonden ziekten.
Lees meer >>
Gewoon omdat het kan
28 mei 2014
In 2008 moest ik voor een ingreep in het kader van de behandeling van mijn prostaatkanker een choline-PETscan ondergaan, want de MRI was voor het opsporen van metastases achterhaald.
Lees meer >>
Evenwicht
24 april 2014
Vorige week was ik in de Antillen voor een nascholingscursus voor Antilliaanse huisartsen over chronische aandoeningen en lifestyleverandering.
Lees meer >>
Albinoratten
20 maart 2014
In 2011 ontdekten onderzoekers Inbal Bartal en Peggy Mason van de Universiteit van Chicago dat ratten zich sociaal gedragen. Vanuit een soort rattenempathie bevrijdden ze hun vriendjes die in de val zaten.
Lees meer >>
De spindokters van de medische wetenschap
30 januari 2014
In de tijd dat ik geneeskunde studeerde hoorden we onze opleiders nog wel eens de filosofische vraag stellen: is ons vak nu geneeskunst of geneeskunde?
Lees meer >>
Beschaafd gedrag aan het bed
19 december 2013
Ik zal mijn periode als coassistent in de gynaecologie en verloskunde nooit vergeten.
Lees meer >>
Pleidooi voor een nieuwe leerstoel
7 november 2013
Wat zijn de grote uitdagingen bij het garanderen van de kwaliteit van zorg in de moderne geneeskunde?
Lees meer >>
De psychiater en de Prozac-moorden
19 september 2013
Onlangs meldde de Volkskrant dat de Radboud Universiteit in Nijmegen een relatie heeft vastgesteld tussen de moord die iemand pleegde en zijn gebruik van paroxetine (Seroxat).
Lees meer >>
Vertel eens iets over jezelf
15 augustus 2013
De belangrijkste vraag in de psychiatrie is niet “wat zijn je klachten?”, maar de vraag die teruggaat naar de tijd voor de DSM-III...
Lees meer >>
De mens is een verhaal
18 juli 2013
Psychologie en religie staan steeds meer op de tocht sinds steeds harder de roep weerklinkt dat de vrije wil niet bestaat.
Lees meer >>
Het woord dat de patiënt terugbrengt
6 juni 2013
Claude Levi-Strauss, de bekende Franse culturele antropoloog, beschreef het werk van de sjamaan. Hij is degene die woorden biedt die de brug vormen voor de geïsoleerde patiënt met vreemd gedrag.
Lees meer >>
Past Koro in onze vlinderverzameling?
8 mei 2013
In 1967 had in Singapore een ernstige epidemie van Koro plaats. Het hield met name huis onder mannen van middelbare leeftijd met een Chinese achtergrond.
Lees meer >>
Empathie en professionaliteit, gaat dat wel samen?
4 april 2013
In een onderzoek naar patiënten die met pijn bij een goed luisterende arts kwamen bleek dat de pijn verdwijnt.
Lees meer >>
Opinie
Wat doet de DSM-5 met
de psychiater en de psychiatrie?
De DSM-5 is niet onschuldig. Het beïnvloedt de ontwikkeling van het vak van psychiater en dus van de psychiatrie als discipline. Ook in deze derde podcast botsen de standpunten van psychiater Floortje Scheepers en psychiater Ralph Kupka. ... Meer
Podcast 3. Wat betekent de DSM-5 voor de behandelaar?
Onze derde podcast "Wat betekent de DSM-5 voor de behandelaar" is te beluisteren op "Psychiater op de cast" op Spotify.In deze aflevering komen Floortje Scheepers en Ralph Kupka wederom met elkaar in botsing over hun standpunten, maar ze zijn het erover eens dat het lijden van patiënten en de bijbehorende processen centraal moeten staan. ... Meer
Podcast 2. Wat betekent de DSM-5 voor de patiënt?
Onze tweede aflevering, "Wat betekent de DSM-5 voor de patiënt?", is nu beschikbaar op op Spotify: "Psychiater op de cast".In deze boeiende aflevering onderzoeken Floortje Scheepers, Ralph Kupka en Tessa van den Ende, onder leiding van Wouter Van Ewijk, de impact van de DSM-5 op de patiëntenzorg. ... Meer
