Vermoord door het systeem

In de film ‘I, Daniel Blake’ van Ken Loach (komt op 24 november in de bioscoop) worstelt de 59-jarige timmerman Daniel Blake met de bureaucratie in Engeland. Hij heeft 40 jaar gewerkt als timmerman, maar mag van zijn cardioloog niet werken na een ernstig hartinfarct. Hij probeert voor het eerst in zijn leven gebruik te maken van een ziektewetuitkering van de staat, maar behaalt niet het vereiste aantal punten om daarvoor in aanmerking te komen en is aangewezen op een werkeloosheidsuitkering, die hij echter ook niet krijgt omdat hij niet voldoet aan de eis te kunnen bewijzen dat hij 36 uur in de week heeft gesolliciteerd naar werk dat hij van de cardioloog niet mag verrichten. Op nuchtere (maar toch emotionerende en schrijnende) wijze laat Loach zien wat armoede doet met een mens en wat bureaucratie doet met de menselijke waardigheid en met het recht op zelfbeschikking van die arme mens. Blake zit gevangen in een meedogenloos en wantrouwend systeem waaraan hij uiteindelijk sterft door een hartinfarct dat hij krijgt vlak voordat zijn beroepszaak dient. Bij zijn begrafenis vertelt zijn enige vriendin, dat Blake is overleden door het systeem. 

In ons systeem worden patiënten niet behandeld omdat zij niet verzekerd zijn, of kondigen ziekenhuizen een patiëntenstop aan omdat de ‘productie’ het plafond van de zorgverzekeraar heeft bereikt, is het geld voor de jeugdzorg op en heeft Almere de hulp aan kwetsbare jongeren gestaakt (Medisch contact 27 oktober 2016), of wordt niet al het beschikbare geld (1.2 miljard euro's) door de gemeentes aan de zorg uitgegeven uit angst voor toekomstige bezuinigingen (bericht op teletekst van 31 oktober). 

In de afgelopen jaren is de bureaucratie in ons land hand over hand tot Kafkaiaanse proporties toegenomen, en worden vele honderden miljoenen euro’s verspild aan het in toom houden van de gezondheidszorg, die door de overheid kennelijk tot op het bot wordt gewantrouwd. Voor dat geld kunnen heel wat productieplafonds verhoogd worden en patiënten behandeld. Vreemd genoeg reageert de overheid niet op de steeds sterker wordende wanhopige signalen van patiënten en gezondheidswerkers en wordt bovendien de tucht van het huidige systeem van marktwerking en de ellendige gevolgen daarvan door de bewindspersonen steeds bewierookt. 

De overheid reageert wel op incidenten. Zo is recent het ‘aanjaagteam verwarde personen’ geïnstalleerd als reactie op de moord op Els Borst door een ‘verwarde’ persoon. Er werd al jaren door mensen die er verstand van hebben voor gewaarschuwd dat het aantal ‘verwarde’ personen op straat zou toenemen, maar zoals met vele andere verschijnselen werden deze waarschuwingen genegeerd of sterker nog na mysterieus onderzoek naar het land der fabelen verwezen. Het is goed dat er aandacht wordt besteed aan mensen die in erbarmelijke omstandigheden op straat ronddolen - ook al is nog niet helemaal duidelijk wat de definitie van een verwarde persoon is -, maar het is droevig dat er pas aandacht voor is na een ernstig incident. Dat had eerder gekund als de signalen serieus waren genomen.

De gezondheidszorg van Nederland staat op zeer hoog niveau (en is het duurste van Europa). Toch is er nog veel te verbeteren. Het is te hopen dat er niet nog meer doden hoeven te vallen om de overheid tot daden te bewegen. Laat de overheid beginnen met het nu echt terugdringen van de bureaucratie en er bovendien op vertrouwen dat iedere euro die aan de gezondheidszorg wordt uitgegeven een daalder waard is. 

U kunt Wouter van Ewijk op twitter volgen via @Ewijk_Wouter

• Tweet