Weigerspecialisten

Ik geloofde het eerst niet, toen ik de kop voor het eerst zag: ‘Eenderde van medisch specialisten wil behandeling weigeren bij ongezonde leefstijl’. Het nieuws werd gebracht door Brandpunt, dat een onderzoek had laten uitvoeren onder medisch specialisten. Natuurlijk lag het allemaal genuanceerder, maar toch: 40 procent van de specialisten zou graag het recht hebben om een behandeling te weigeren aan ongezond levende mensen. Dat is nogal wat.

Een behandeling weigeren? Dat is niet des dokters, schreef collega-journalist Malou van Hintum al. En inderdaad: nog niet eerder spraken artsen zich zo duidelijk uit over zogenaamd ongezond leven en dan ook nog in relatie tot de steeds maar stijgende kosten in de gezondheidszorg.

Ik heb er even de Eed van Hippocrates op nageslagen, die alle jonge artsen afleggen. Daarin staat: ‘Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen.’ Er staat niet: ‘Ik waak bij de keuze voor het starten van een behandeling over de uitgaven in de gezondheidszorg.’ Er staat ook niet: ‘Ik stel het belang van minister Schippers voorop en eerbiedig haar niet aflatende voorstellen om de laatste splinter solidariteit uit ons zorgstelsel te slopen.’

Of de kosten door een ongezonde leefstijl echt zo vreselijk zullen stijgen is verre van glashelder. In de praktijk is het recht om behandelingen te kunnen weigeren niet gemakkelijk te verwezenlijken. Want wat is ongezond gedrag? Ga dat maar eens definiëren. Dat is nog niet zo gemakkelijk als het klinkt. Sporters die op zaterdagmiddag met hun blessure op de spoedeisende hulp belanden, doen dan wel gezond, maar voeren de kosten van de acute zorg behoorlijk op. En, zoals medisch ethicus Ghislaine van Tiel onlangs op twitter scherp opmerkte: ‘Kijken de artsen ook naar hun eigen ongezonde stress of worden alleen de rokers en de dikkerds bestraft?’ Over eigen verantwoordelijkheid gesproken.

Stigma op ziekte: we moeten het gewoon niet willen. Iemand die dat heel goed heeft begrepen is Marcel Canoy, de kersverse voorzitter van Longkanker Nederland. Hij lanceerde in dezelfde week dat de weigerspecialisten hun stem roerden de campagne ‘Niemand verdient longkanker’. De campagne is opgezet omdat 55 procent van de Nederlanders vindt dat longkankerpatiënten de ziekte over zich zelf hebben afgeroepen. Harder kan niet: Je zal maar longkanker hebben en steeds de vraag moeten beantwoorden of je gerookt hebt. Ja, en wat dan nog? Niemand vraagt erom ziek te worden.

Rokers en mensen met obesitas krijgen al genoeg voor hun kiezen: ze hebben niet alleen een slechtere gezondheid, maar schamen zich ook waardoor depressie en een sociaal isolement op de loer liggen. ‘Eigen schuld, dikke bult’-denken, bedacht door VVD-achtige types die het eigen verantwoordelijkheidsmantra prediken, hoort niet thuis in de gezondheidszorg. Dan kunnen we ook die 40 procent artsen met burn-outklachten blijven behandelen. Deal? 

• Tweet