Patiëntenverhalen, mensenkennis en zelfbescherming verplicht

Vaak wordt beweerd dat artsen niet naar hun patiënten luisteren. Dat ze hun patiënt behandelen als nummer en niet als mens. De afgelopen drie jaren heb ik veel artsen ontmoet. Met de meest uiteenlopende specialismen. Huisarts, oncologisch chirurg, internist, plastisch chirurg, neuroloog, bestralingsarts en zelfs een duikarts. Zo verschillend als ze gespecialiseerd waren, zo verschillend waren ze ook in hun manier van doen, in de manier waarop zij communiceerden.

De chirurg, die mij moest vertellen dat het foute boel was in mijn lijf, kreeg te maken met een communicatiefoutje op haar afdeling. Mijn echtgenoot en ik zaten – in het welbekende artsenkamertje, met welbekende behandeltafel en dozen vol met paarse handschoenen - gespannen te wachten op de uitslag van een biopsie. Toen zij binnen kwam, keek zij meelevend. Dat was oprecht, niet gespeeld, daar ben ik van overtuigd. Ze gaf ons een hand en ging zitten. “U hebt de uitslag al telefonisch gehoord en ik ga u vertellen hoe we nu verder gaan.”

Zíj zag direct aan ons, dat wij die uitslag nog helemaal niet telefonisch hadden gehad en ík zag direct een verandering in haar mimiek. Ze werd koel en zakelijk. Ze moest van rol veranderen. Van behandelend arts naar brenger van het slechte nieuws. En tegen dat laatste wapende zij zich.

Is dat fout? Nee. Zij moet immers iedere dag slecht-nieuws-gesprekken voeren. Daar heb je een methode voor nodig, zodat je er als arts zelf niet aan onderdoor gaat. Als patiënt begrijp ik dat volledig. Het vervolg van het gesprek verliep voor ons emotioneel, zij bleef afstandelijk, maar wist ons wel gerust te stellen.

Horkerig gedrag
Ik heb echter ook artsen gesproken die zich niet afstandelijk en koel opstelden, maar gewoon horkerig gedrag toonden. Een andere arts die mij ook vertelde dat er van alles misging in mijn lijf, besefte blijkbaar niet dat dit mijn leven op zijn kop zette. Want hij meende er smalend aan toe te moeten voegen, dat het grotendeels mijn eigen schuld was, omdat ik in het verleden had gerookt. Nadat hij dat gezegd had, liep hij schouderophalend weg en mocht ik naast verdriet en pijn ook woede aan mijn lijstje van gevoelens toevoegen. 

Is dat dan fout? Ja! Deze dokter had moeten weten dat hij deze mededeling niet op zo’n moment hoefde te doen. Het deed niet ter zake, was niet constructief en het was zeker niet in mijn belang om mij op dat moment op fouten ui t het verleden te wijzen. Bovendien; maken we die niet allemaal?

Patiëntenverhalen
Om dit soort zaken te voorkomen, moet er volgens mij in de opleiding van toekomstige artsen iets drastisch veranderen. Veel universiteiten laten sinds een aantal jaren geneeskunde studenten al in het eerste jaar omgaan met patiënten. Van mij mag dat nog wel een stapje verder gaan. Maak patiëntenverhalen verplichte kost. Laat toekomstig artsen verschillende van die verhalen analyseren, aangevuld met gesprekken met de schrijvers van die verhalen. Maak dit af met een aantal colleges “mensenkennis” en “zelfbescherming” en wij patiënten krijgen heel andere dokters voorgeschoteld. En voor nu? Zorg dat in ieder geval op ieder congres waar dokters bij elkaar komen ook één patiënt te horen is. 

• Tweet